Chuyến đi nhận
công tác của tôi lên thành phố mộng mơ Sa Pa là một chuyến đi thật khó quên
trong đời tôi. Lúc đó tôi mới ra trường, vừa bước qua cuộc đời học trò chật hẹp
để bước vào cuộc sống mới khiến tôi không khỏi ngỡ ngàng. Trong chuyến đi từ Hà
Nội lên Sa Pa này tôi gặp gỡ và quen biết với rất nhiều con người thuộc thế hệ
khác nhau đã để lại trong tôi nhiều ấn tượng sâu sắc.Những con người Tôi đã gặp
được thật đẹp, thật cao cả. Họ làm cho tôi thấy yêu đời hơn, thấy tự tin với
công việc của mình hơn và anh thanh niên để lại ấn tượng sâu đậm về một thế hệ
trẻ như tôi - anh đã cống hiến hết mình cho phong trào ba sẵn sàng.
Vào buổi sáng
hôm ấy, gió thu của Hà Nội se se lạnh, đất trời chuyển mình, tôi lưu luyến nhìn
lại mảnh đất thân yêu lần cuối và bước lên xe khách.
Ở trên xe hành trình lên Sa Pa, tôi quen được ông họa sĩ, một người họa sĩ nhiệt huyết đã qua tuổi trung niên, mái tóc đã lâm râm những sợi bạc của một con người từng trải. Và tôi còn quen với bác lái xe vui tính, nhiệt tình giúp cho không khí luôn vui vẻ.
Chiếc xe khách
đang chầm chậm lăn bánh trên con đường cheo leo uốn lượn quanh co. Bỗng người
lái xe quay sang hỏi ông hoạ sĩ ngồi bên cạnh tôi:
- Chúng ta vừa
qua Sa Pa đấy, bác không nhận ra ư?
Ông hoạ sĩ già mỉm cười đáp: - Có. Tôi nhận
ra Sa Pa bắt đầu với những rặng đào và những đàn bò lang cổ đeo chuông ở các đồng
cỏ trong thung lũng hai bên đường. Chỗ ấy là Tả Phình phải không bác?
Người lái xe
không hỏi gì nữa. Tôi và ông hoạ sĩ cũng im lặng vì khung cảnh trước mắt bỗng
hiện ra với vẻ đẹp kì lạ. Nắng bắt đầu len tới đốt cháy rừng cây. Những cây
thông chỉ cao quá đầu, rung tít trong nắng những ngón tay bàng bạc dưới cái
nhìn bao che của những cây tử kinh thỉnh thoảng nhô cái đầu màu hoa cà lên trên
màu xanh của rừng. Mây bị nắng xua, cuộn tròn lại từng cục, lăn trên các vòm lá
ướt sương, rơi xuống đường, luôn cả vào gầm xe. Giữa lúc đó, xe bỗng phanh kít
lại. Khách trên xe xôn xao kêu lên: - Cái gì thế? - Bác lái xe bảo là dừng
lại một lúc để lấy nước và cho khách ăn lót dạ.
Trong lúc mọi
người vui vẻ trò chuyện, bác lái xe quay sang nói nhỏ với ông hoạ sĩ:
-Tôi sắp giới
thiệu với ông một người cô độc nhất thế gian. Thế nào ông cũng thích vẽ hắn cho
mà xem!- Nói đến đây, tự nhiên bác nhìn tôi, khiến tôi đỏ mặt. Rồi bác kể: -
Một thanh niên hai mươi bảy tuổi, làm công tác khí tượng địa cầu trên đỉnh
Yên Sơn cao hai nghìn sáu trăm mét. Cách đây bốn năm, có hôm xe tôi đi đến đây
thì thấy một khúc cây chắn ngang đường, phải hãm lại. Một anh thanh niên ở đâu
chạy đến, cùng tôi và hành khách lăn khúc cây sang ven đường. Tôi hỏi không biết
ai mà lại đẩy cây ra giữa đường thế này thì anh ta đỏ mặt. Thì ra vì mới lên
đây nhận công tác, một mình sống trên đỉnh núi, bốn bề chỉ có cây cỏ và mây mù
lạnh lẽo, chưa quen, thèm người quá nên anh ta kiếm kế dừng xe lại để gặp chúng
tôi, được nhìn và nói chuyện một lát. Kìa, anh ta kia!.
Tôi trông theo
hướng tay bác lái xe thì thấy một người con trai tầm vóc nhỏ bé, nét mặt rạng rỡ
từ sườn núi trước mặt chạy lại chỗ xe đỗ. Anh ta đưa cho bác lái xe một gói nhỏ.
Bác lái xe hỏi là cái gì thì anh ta bảo là gửi biếu vợ bác gói củ tam thất để
ngâm rượu uống cho khoẻ. Bác lái xe cũng rút từ túi xách ra một gói giấy, tươi cười
nói:
- Đây là cuốn
sách tôi mua hộ anh.
Người con trai
nhìn khắp lượt hành khách, vẻ hân hoan lộ rõ. Bác lái xe dắt anh đến trước mặt ông
hoạ sĩ: -Tôi giới thiệu với anh một hoạ sĩ lão thành nhé. Còn cô gái này là
kĩ sư nông nghiệp. Anh đưa khách về nhà đi! Tuổi già cần nước chè. Ở Lào Cai đi
sớm quá không kịp uống. Anh hãy đưa ra cái món chè pha nước mưa thơm như nước
hoa của Yên Sơn nhà anh.
Anh thanh niên
đỏ mặt, luống cuống cười:
- Vâng! Mời họa
sĩ và cô lên chơi! Nhà cháu ở kia kìa! Lên cái bậc cấp kia là tới đấy. Nước sôi
đã có sẵn, nhưng để cháu về trước một tí. Bác và cô lên ngay nhé!
Nói xong, anh
ta chạy vụt đi, cũng tất tả vội vàng như lúc đến. Tôi thầm nghĩ chắc là anh ta
về trước để kịp thu dọn nhà cửa. Con trai độc thân thường hay thiếu ngăn nắp.
Nhưng khi đến
nơi, tôi ngạc nhiên ồ lên một tiếng khi thấy anh ta đang hái hoa. Sau gần hai
ngày ngồi ô tô, qua ngót bốn trăm cây số đường dài cách xa Hà Nội, giờ đây đứng
trông mây mù ngang tầm với chiếc cầu vồng kia, tôi lại gặp hoa lay-ơn, hoa thược
dược... vàng, đỏ, tím, hồng... rực rỡ. Quên cả e thẹn, tôi chạy đến bên anh. Tự
nhiên như đã quen nhau từ lâu, anh trao bó hoa cho tôi và nói:
- Tôi cắt
thêm mấy cành nữa. Rồi cô muốn lấy bao nhiêu tùy ý. Cô cứ cắt một bó rõ to vào,
cắt hết cũng được, nếu cô thích. Tôi không biết kỉ niệm thế nào cho thật long
trọng ngày hôm nay. Bác và cô là đoàn khách thứ hai đến thăm nhà tôi từ Tết và
cô là cô gái thứ nhất từ Hà Nội lên tới nhà tôi từ bốn năm nay.
Anh ta đã nói
to những điều lẽ ra người ta chỉ nghĩ, điều đó làm cho tôi và hoạ sĩ già cảm động
thật sự. Tôi ôm bó hoa vào lòng rồi nhìn thẳng vào đôi mắt trong sáng của anh.
Anh quệt vội giọt mồ hôi trên sống mũi, mỉm cười và hỏi nhỏ: - Cũng đoàn
viên phỏng? - Tôi vâng rất nhẹ và gật đầu.
Bất chợt, anh
tuyên bố chấm dứt tiết mục cắt hoa. Anh kể cho chúng tôi nghe về công việc hằng
ngày của anh là quanh quẩn bên mấy chiếc máy đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây,
đo chấn động mặt đất... để ghi chép các thông tin, báo về trung tâm bằng máy bộ
đàm. Trên cơ sở ấy, trung tâm sẽ dự báo thời tiết, phục vụ cho sản xuất và chiến
đấu. Anh còn bảo là ban đêm không cần nhìn máy, chỉ nhìn gió lay lá hay nhìn trời
là có thể đoán được mây, được gió. Đêm nào anh cũng phải ghi và báo về trung
tâm lúc một giờ sáng. Xách đèn ra vườn, gió và tuyết như chỉ chực đợi người là
ào ào xô tới. Cái im lặng lúc đó thật dễ sợ, nó như bị gió chặt ra từng khúc,
mà gió thì giống những nhát chổi lớn muốn quét đi tất cả, ném vứt lung tung...
Những lúc im lặng lạnh cóng mà lại hừng hực như lửa cháy. Xong việc, trở vào,
không thể nào ngủ lại được.
Anh thanh niên
ngừng nói. Ông hoạ sĩ thoáng bối rối. Có lẽ ông đã bắt gặp một con người mà ông
ao ước được biết. Chỉ cần một nét hiện ra trên gương mặt người ấy là đủ khẳng định
một tâm hồn, khơi gợi một ý sáng tác, một nét mới đủ là giá trị một chuyến đi
dài của ông.
Hoạ sĩ háo hức
giục anh thanh niên kể tiếp, nhưng anh cất giọng vui vẻ: - Báo cáo hết!-
Rồi anh mời chúng tôi vào nhà uống trà. Ông hoạ
sĩ đảo mắt nhìn quanh căn nhà nhỏ và ngồi xuống ghế. Căn nhà ba gian sạch sẽ,
ngăn nắp. Một chiếc giường con, một bàn học, một giá sách. Tôi đến trước chiếc
bàn học, lật xem bìa cuốn sách anh đang đọc dở rồi để lại như cũ. Anh rót nước
mời chúng tôi. Ông hoạ sĩ già nhấp chén trà nóng toả hương thơm ngát, tỏ vẻ
thích thú, rồi tự tay rót thêm chén nữa và nói:
-Ta thoả thuận
thế này: Chuyện dưới xuôi, mười ngày nữa trở lại đây, tôi sẽ kể anh nghe. Tôi sẽ
trở lại, hứa danh dự đấy. Tôi cũng muốn biết cái im lặng lúc một giờ sáng chon
von trên cao nó thế nào. Bây giờ có cả ba chúng ta đây, anh hãy kể chuyện anh
đi! Sao người ta bảo rằng anh là người cô độc nhất thế gian? Rằng anh “thèm”
người lắm?.
Anh thanh niên
bật cười khanh khách, bảo đấy là những từ của bác lái xe. Bác ấy nói thế chưa
đúng vì bạn anh ở trạm đặt trên đỉnh núi Phăng Xi Păng cao ba nghìn một trăm bốn
mươi hai mét mới đúng là “một mình”. Mà làm khí tượng thì ở cao như thế mới là
lí tưởng.
Rồi anh hạ giọng
như tâm sự:
- Hồi chưa
vào nghề, những đêm bầu trời đen kịt nhìn kĩ mới thấy một ngôi sao, cháu cũng
nghĩ ngay ngôi sao kia lẻ loi một mình. Bây giờ làm nghề này, cháu không nghĩ
như vậy nữa. Và khi ta làm việc, ta với công việc là đôi, sao gọi là một mình
được? Huống chi việc của cháu gắn liền với việc của bao anh em, đồng chí dưới
kia. Công việc của cháu gian khổ thế đấy, chứ cất nó đi cháu buồn đến chết mất.
Còn “thèm” người thì ai mà chả “thèm” hở bác? Mình sinh ra là gì? Mình đẻ ở
đâu? Mình vì ai mà làm việc? Đấy, cháu tự nói với cháu thế đấy. Bác lái xe đi về
Lai Châu cứ đến đây dừng lại một lát. Không vào giờ “ốp” là cháu chạy xuống
chơi, lâu dần thành lệ. Cháu bỗng dưng tự hỏi: Cái nhớ xe, nhớ người ấy thật ra
là cái gì vậy? Nếu là nỗi nhớ phồn hoa đô thị thì xoàng. Cháu ở liền trong trạm
hằng tháng. Bác lái xe bao lần dừng, bóp còi toe toe, mặc, cháu gan lì nhất định
không xuống. Ấy thế là một hôm, bác lái phải thân hành lên trạm cháu. Cháu nói:
Đấy, bác cũng chẳng "thèm" người là gì?.
Anh quay sang
nhìn tôi: - Và cô cũng thấy đấy, lúc nào tôi cũng có người trò chuyện. Nghĩa
là có sách ấy mà. Mỗi người viết một vẻ- . Rồi anh say sưa kể về những đồng
nghiệp của mình đang âm thầm ngày đêm cống hiến cho đất nước. Theo anh thì họ
đáng quý biết bao!
Trong thời gian
ngắn ngủi, ông hoạ sĩ đã nhanh tay phác hoạ chân dung anh thanh niên vào sổ
tay. Còn tôi, tôi cũng hiểu thêm về cuộc sống một mình dũng cảm tuyệt đẹp của
anh, về thế giới riêng của những con người mà anh vừa kể. Tôi muốn có một cái
gì đó để tặng anh, nói như anh là để kỉ niệm cuộc gặp gỡ đặc biệt này. Một cái
cỏn con gì đó có thể biến thành một chút dịu dàng, một chút dũng cảm trong cuộc
sống của anh, ví dụ như cuốn sách hay món trang trí nhỏ chẳng hạn. Tiếc thay,
trong túi xách của tôi giờ đây chẳng có một vật gì như thế!
-Trời ơi! Chỉ
còn năm phút! - Anh thanh niên kêu lên tiếc rẻ. Anh chạy ra sau nhà rồi trở
vào ngay, tay cầm một cái làn. Hoạ sĩ già cũng tặc lưỡi, miễn cưỡng đứng dậy.
Tôi đặt lại chiếc ghế, thong thả đến chỗ ông. Anh thanh niên nhắc rằng tôi bỏ
quên chiếc khăn mùi xoa và đưa cho tôi. Tôi nhận lấy chiếc khăn rồi vội quay
đi. Đến bậu cửa, ông hoạ sĩ chụp lấy tay anh lắc mạnh:
- Tôi sẽ
quay trở lại. Chắc chắn thế. Tôi ở với anh ít hôm, được chứ?.
Đến lượt tôi
chìa tay ra cho anh nắm, cẩn trọng, rõ ràng như người ta trao cho nhau một cái
gì chứ không phải là cái bắt tay rồi nhìn thẳng vào mắt anh cái nhìn như mãi
mãi không bao giờ gặp lại.
- Chào anh.
Tôi không biết
cảm giác lúc đó là gì nữa. Điều cuối cùng anh dành sự quan tâm cho mọi người đó
là anh ấn cái làn vào tay bác hoạ sĩ rồi nói là để cho mọi người ăn trưa. Anh xin
lỗi không tiễn được vì đã đến giờ làm việc. Anh mỉm cười chào và dặn hoạ sĩ nhớ
quay trở lại.
Tôi và hoạ sĩ
bước xuống đến mặt đường, ngước nhìn lên thì không thấy bóng anh đâu nữa. Có lẽ
anh đã vào nhà hoặc ra vườn khí tượng. Hoạ sĩ xách làn trứng, còn tôi ôm bó hoa
to. Lúc này, nắng đã mạ bạc cả con đèo, đốt cháy rừng cây hừng hực như một bó
đuốc lớn làm cho bó hoa càng rực thêm. Chúng tôi lững thững đi về phía chiếc
xe. Hoạ sĩ lẩm bẩm: - Thanh niên bây giờ lạ thật! Các anh chị cứ như là con
bướm. Mà mới mười một giờ, đã đến giờ “ốp” đâu? Tại sao anh ta không tiễn mình
đến tận xe nhỉ?-. Tôi liếc nhìn ông, tự dưng trong lòng hồi hộp nhưng vẫn
giữ im lặng. Tôi ra về với một nỗi xúc động khó tả và có một chút gì đó nuối tiếc.
Vậy là ta đã xa con người con trai ấy rồi. Có lẽ, không bao giờ tôi quên cuộc gặp
gỡ bất ngờ và đặc biệt này.
Chuyến đi Sapa
này để lại trong tôi một ấn tượng khó quên và đặc biết là anh thanh niên tiêu
biểu cho thế hệ trẻ chúng tôi - luôn luôn tích cực tham gia và ủng hộ phong
trào ba sẵn sàng của thanh niên yêu nước. Tôi khám phá thêm những điều kì lạ mới
mở ở Sapa những con người cao cả đang cống hiến hết sức mình cho đất nước.Họ sống
bên cái lặng lẽ của Sapa nhưng không hề lặng lẽ mà dồi dào nhiệt huyết của tuổi
trẻ.
Nguồn:dehoctot
