Cảm nhận giá trị của lý tưởng sống cao đẹp qua nhân vật Lục Vân Tiên

Đề. Hãy chọn phân tích một đoạn thơ hay một nhân vật truyện giúp em cảm nhận được giá trị của lý tưởng sống cao đẹp. Trình bày những tác động của đoạn thơ hay nhân vật đó đối với bản thân em.

Bài làm

Hỡi ai lẳng lặng mà nghe

Dữ răn việc nước, lành dè thân sau

Trai thời trung hiếu làm đầu

Gái thời tiết hạnh làm câu trau mình.

Lời thơ giản dị, rành rẽ như một tuyên ngôn, định hướng cho bước đi của toàn bộ tác phẩm Lục Vân Tiên của cụ Đồ Chiểu. Truyện thơ “Lục Vân Tiên” của cụ được nhân dân ta yêu thích vì những chi tiết, sự việc, những nhân vật toả sáng đạo lí cũng như vì những ý tưởng giáo huấn chân thành và đầy thấm thía. Lấp lánh sau những câu thơ giản dị và hồn hậu chính là nét đẹp của phẩm cách, của tấm lòng đáng quý, đáng phục ở Vân Tiên, Nguyệt Nga …Đặc biệt đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga sáng ngời một Lục Vân Tiên đầy khí chất của người anh hùng chân chính, hiệp nghĩa. Lục Vân Tiên nổi bật lí tưởng tuyệt đẹp của người anh hùng giàu lòng thương người, dũng cảm và vị nghĩa cao cả qua đoạn thơ:

Vân Tiên ghé lại bên đàng,

Bẻ cây làm gậy nhằm làng xông vô.

Kêu rằng: “Bớ đảng hung đồ,

Chớ quen làm thói hồ đồ hại dân.”

Phong Lai mặt đỏ phừng phừng:

“Thằng nào dám tới lẫy lừng vào đây.

Trước gây việc dữ tại mầy,

Truyền quân bốn phía phủ vây bịt bùng.”

Vân Tiên tả đột hữu xông,

Khác nào Triệu Tử phá vòng Đương Dang.

Lâu la bốn phía vỡ tan,

Đều quăng gươm giáo tìm đàng chạy ngay.

Phong Lai trở chẳng kịp tay,

Bị Tiên một gậy thác rày thân vong.

Nguyễn Đình Chiểu được biết đến như một nhà văn và cũng là nhà thơ tiêu biểu của nền văn học Việt Nam. Thơ văn của ông không có sự chau chuốt, cầu kì về câu từ mà lại rất mộc mạc, dân dã gắn liền với đời sống của người dân Nam Bộ. Văn chương của cụ Đồ Chiểu lại thâm nhập vào chiều sâu đời sống và trở thành một phần không thể thiếu của người dân Nam bộ. “Lục Vân Tiên” của cụ Đồ Chiều đã quen thuộc như những bài đồng dao dân gian. Với Nguyễn Đình Chiểu, nhân nghĩa là đạo đức nhân dân, là căn cốt, gốc rễ để trau dồi rèn giũa con người. Vì vậy, nhà thơ đã hào hứng giới thiệu Lục VânTiên trẻ tuổi, biết hướng theo lòng nhân, biết hành động theo việc nghĩa. Hình ảnh Lục VânTiên được khắc họa theo mô típ quen thuộc của truyện Nôm truyền thống: một chàng trai tài giỏi cứu một cô gái thoát khỏi tình huống hiểm nghèo, rồi từ ân nghĩa đến tình yêu… như chàng Thạch Sang đánh đại bàng, cứu công chúa Quỳnh Nga (“Thạch Sanh”). Mô-típ này thể hiện niềm mong ước của tác giả và cũng là của nhân dân.

Cũng như bao đấng nam nhi khác, Lục Vân Tiên cũng ôm khát vọng công danh, đem tài trí giúp ích cho đời, chàng ngày đem chăm lo học tập, rèn luyện võ nghệ cùng thầy ở trên núi. Năm ấy, triều đình mở khoa thi, cũng là lúc, Lục vân Tiên văn đã thông thạo, võ đã hơn người, chàng từ biệt thầy xuống núi, lên kinh ứng thí. Chàng đang háo hức trên con đường lên kinh ứng thí. Vậy mà gặp cướp. Không phải chúng gây sự với chàng, mà chúng đang quấy nhiễu nhân dân. Trước mắt chàng, bày ra một nghịch cảnh: dân thì “than khóc tưng bừng, đều đem nhau chạy vào rừng lên non”, bọn cướp thì “xuống thôn hương, thấy con gái tốt qua đường bắt đi”. Chàng vô cùng tức giận, sau một lời hứa ngắn gọn: “Tôi xin ra sức anh hào”, quyết ra tay giúp dân trừ bạo, diệt lũ tham tàn:

Vân Tiên ghé lại bên đường

Bẻ cây làm gậy nhằm làng xông vô.

Đối với Lục Vân Tiên cứu người trong lúc lâm nguy không những là việc nên làm mà còn là bổn phận của đấng trượng phu thấy chuyện bất bình ra tay tương trợ. Đối diện với bọn cướp vừa đông đảo, khí thế hung bạo lại vũ khí sắc bén, chàng vẫn sẵn sàng xông vào giữa chốn nguy hiểm, ra tay cứu người lương thiện. Chàng chỉ một mình, tay không dũng cảm chống lại bọn cướp hung dữ, giáo gươm đầy đủ, rất đông đảo và “thanh thế lẫy lừng”. Trước tình thế đó, Vân Tiên không hề nao núng, không hề nghĩ đến bản thân, chàng bình tĩnh “bẻ cây làm gậy” nhằm thẳng quân cướp mà xông vào. Chàng nhằm thẳng bọn cướp mà xông vào, chẳng hề sợ hãi. Một thân một mình với chiếc gậy bằng cây là vũ khí quá thô sơ, Lục Vân Tiên thật mất cân xứng trước một bọn cướp khét tiếng.  Nhưng vũ khí đó càng làm nổi bật tinh thần diệt bạo trừ gian cứu người sức yếu thế cô của Vân Tiên

Không những thế, chàng còn khẳng định lập trường chính nghĩa của mình, chỉ thẳng vào mặt bọn chúng mà trách tội:

Kêu rằng bớ đảng hung đồ

Chớ quen làm thói hồ đồ hại dân.

Uy phong của người anh hùng: cách đánh cướp của chàng công khai, đàng hoàng, quang minh, chính đại như các anh hùng hảo hán. Trong mắt chàng, bọn giặc cướp Phong Lai chỉ là những kẻ hung đồ ngang ngược, ỷ thế làm càn, bức hại người dân vô tội. Chàng gọi tên chúng, trách măng tên cướp hung bạo nhằm khẳng định hành động phi nghĩa của chúng. Hành động ấy trái với đạo lí, trời không dung, đất không tha. Chàng quyết ra tay tương trợ, trừ gian diệt bạo để bảo toàn công lý, chính nghĩa, cứu giúp muôn dân.

Lời nói đó đã làm cho tên tướng cướp điên cuồng “mặt đỏ phừng phừng” vô cùng tức giận, nhìn chàng ra vẻ dữ tợn:

Thằng nào dám tới lẫy lừng vào đây

Trước gây việc dữ tại mày.

Sau đó ngay lập tức: Truyền quân lệnh xuống phủ vây bịt bùng. Trong hoàn cảnh ấy, Vân Tiên dẫu một thân một mình, tay không tấc sắt, chỉ có cây gậy vũ khí độc nhất trong tay mà vẫn không hề nao núng sợ hãi. Chàng xông thẳng vào vòng vây của mấy mươi tên cướp, thanh thế lẫy lừng, giáo gươm nhọn hoắt. Chàng đối kháng trực tiếp dựa trên lập trường chính nghĩa đánh kẻ hung bạo, bảo vệ kẻ yếu. Lục Vân Tiên đã rất bình tĩnh, uy phong lẫm liệt, thể hiện bàn lĩnh của người anh hùng. Chàng tung hoành ngang dọc, tả đột hữu xông như chốn không người. Gươm giáo của kẻ cướp không sao chạm tới chàng được. Chiếc gậy bình thường trong tay vị anh hùng dã trở thành vũ khí lợi hại, đáng sợ. Hình ảnh ấy thể hiện tài nghệ phi thường của chàng trai họ Lục, một hình ảnh đẹp, dùng cảm sánh ngang cùng dũng tướng Triệu Tử Long:

Vân Tiên tả đột hữu xông,

Khác nào Triệu Tử phá vòng Đương Dang.

Hình ảnh của chàng lúc ấy thật oai phong lẫm liệt biết bao. Triệu Tử Long, người anh hùng dũng tướng thời Tam quốc ngày xưa, một thân một mình phá được vòng vây của hàng ngàn quân giặc để  báo đền ơn chủ tướng, giữ vẹn nghĩa vua tôi còn Lục Vân Tiên liều thân mình là để cứu giúp người trong cơn nguy khó mà là để cứu người trong lúc lâm nguy. Đối với chàng, những người gặp nạn kia hoàn toàn là một người xa lạ. Chàng hành động với một khát vọng mãnh liệt, cao đẹp đó là hành hiệp trượng nghĩa, cứu người thiện lương. Chàng không tính toán thiệt hơn, thấy việc nghĩa giữa đường đành ra tay tương trợ. Hành động đánh cướp cao cả đó bởi nó không những thể hiện một tính cách anh hùng dũng cảm, một tài năng, một khí phách lớn mà cao hơn đó là tấm lòng vì nghĩa của chàng Lục Vân Tiên. Chàng đã hành động quên mình vì việc nghĩa, thể hiện cái tài, cái tâm của bậc anh hùng bất chấp hiểm nguy bênh vực kẻ yếu, đánh tan quân cướp, chiến thắng thế lực tàn bạo.Đó cũng là lý tưởng và nghĩa khí của người anh hùng xưa nay.

Trận đánh đã kết thúc nhanh chóng, bất ngờ như trong truyện cổ tích. Chỉ thoáng chốc, chàng đã đánh cho bọn chúng đến thất điên bát đảo, hoang mang tìm đường bỏ chạy:

Lâu la bốn phía vỡ tan

Đều quăng gươm giáo tìm đàng chạy ngay.

Ngay cả tên cướp đầu não là Phong Lai cũng trở chẳng kịp tay, bị Vân Tiên đánh đến thân vong.

Hành động đánh cướp cứu người của Lục Vân Tiên thật cao đẹp và đáng ca ngợi. Nó chứng tỏ chàng là người anh hùng dũng cảm, võ nghệ phi thường, ít ai sánh kịp. Nhưng cao hơn, điều này còn thể hiện khát vọng của nhân dân, là niềm tin của nhân dân về cái thiện và chân lí ở đời. Con người và việc làm tốt đẹp, trong sáng dù trải qua khó khăn nhưng cuối cùng vẫn sáng ngời và vẫn chiến thắng. Từ hành động đó của Vân Tiên, ta hiểu được quan niệm anh hùng của Nguyễn Đình Chiểu. Đối với Đồ Chiểu, người anh hùng phải là người có tấm lòng nhân nghĩa, yêu thương con người, bất chấp hiểm nguy, cứu người hoạn nạn, không mưu lợi cầu danh. Đó là người phải là người có tài trí phi thường, võ nghệ cao cường để có thể tự bảo vệ mình, cứu người, đem lại điều tốt đẹp cho mọi người, hành động vì nghĩa lớn, vì lẽ phải, lẽ công bằng ở đời.

Bằng hình ảnh so sánh, liệt kê, kết hợp với những từ ngữ tuy vô cùng giản dị nhưng Nguyễn Đình Chiểu đã khắc họa thành công hình ảnh Lục Vân Tiên một con người hào hiệp, dũng cảm, sẵn sàng hi sinh mình vì người khác, vị nghĩa vong thân. Qua việc vận dụng nghệ thuật xây dựng tính cách nhân vật theo thủ pháp quen thuộc của truyện cổ dân gian, để cho nhân vật trực tiếp bộc lộ bản chất, tính cách bằng hành động cụ thể, Nguyễn Đình Chiểu đã khắc họa thành công vẻ đẹp hình tượng Lục Vân Tiên. Đó là người anh hùng thời loạn, dũng cảm hào hiệp, trọng nghĩa khinh tài, sẵn sàng liều thân mình cứu giúp người trong cơn nguy khó. Lục Vân Tiên mãi là nhân vật tượng trưng cho những phẩm chất tốt đẹp của người dân Nam Bộ và gởi gắm trong đó là biết bao hoài bão mong ước của Nguyễn Đình Chiểu về người anh hùng tài năng đức độ có thể cứu dân cứu nước.

Đoạn trích giàu cảm xúc, khoáng đạt, ngôn ngữ bình dị, dân dã giúp em hiểu ra lý tưởng sống cao đẹp từ Lục Vân Tiên là lý tưởng nhân nghĩa, là đạo đức của nhân dân, là gốc rễ để trau dồi rèn giũa con người. Người anh hùng chính là những người sẵn sàng hy sinh lợi ích cá nhân của mình để giúp đỡ cộng đồng, giúp đỡ người khác bằng tấm lòng lương thiện, không kể đó là việc nhỏ hay việc lớn. Em nhận ra rằng thanh niên chúng em - người chủ tương lai của đất nước- rất cần phải sống đẹp, sống bản lĩnh, sống có ý nghĩa đối với bản thân, gia đình và xã hội. Đó không những là bổn phận cao cả mà còn trách nhiệm thiêng liêng thể hiện mối gắn kết của thanh niên và đất nước. Sống có lý tưởng giúp giới trẻ chúng em có suy nghĩ tích cực, hành động mạnh mẽ, đúng đắn hướng đến tạo ra các giá trị hữu ích, xây dựng được cho mình lối sống vững mạnh, phù hợp với các chuẩn mực của xã hội. Là một thanh niên không có lựa chọn nào khác em phải biết sống đẹp, sống có lý tưởng cao đẹp, có ước mơ, khát vọng và hoài bão lớn lao. Sống là phải sống vì con người, vì dân tộc, vì đất nước. Phải sống một cuộc sống có ý nghĩa, đừng để thời gian vùi lấp bạn trong sự tầm thường và giả dối đáng khinh bỉ. Không cần phải cao sang hay hô hào, mỗi bạn trẻ chỉ cần thực hiện đúng nhiệm vụ, nghĩa vụ của mình, góp một phần rất lớn vào công cuộc xây dựng đất nước phồn vinh là đã trở thành “anh hùng” đúng nghĩa.

Bản thân em sẽ cố trở thành một "anh hùng" nhỏ giữa cuộc sống đời thường, không chỉ là anh hùng trong mắt người khác mà còn trở thành anh hùng trong tâm hồn chính mình. Em sẽ ra sức học tập cho thật tốt, học cái hay, cái tốt, cái tiến bộ, cái cần thiết nhất và tránh xa cái xấu, cái ác, cái có hại đối với bản thân và cuộc sống. Trải nghiệm thật nhiều để tích lũy kinh nghiệm, sẵn sàng cho năng lực làm việc sau này. Rèn luyện tình yêu tổ quốc, yêu nhân dân, yêu xã hội chủ nghĩa, yêu lao động và kỉ luật, trở thành con người hữu ích cho đát nước. Sống không ỷ lại, dựa dẫm vào người khác, năng động, tích cực, sáng tạo, không ngừng nỗ lực vươn lên trong cuộc sống.Em tâm niệm rằng sống có ích, sống có ý nghĩa, có cống hiến thì mới thực sự là một cuộc đời tốt đẹp mà mọi cá nhân đều nên hướng tới.

Bằng bút pháp kể và tả thực mang phong cách Nam Bộ, nhưng hơn thế nữa là bằng tấm lòng nhân đạo cao cả Nguyễn Đình Chiểu đã dựng lại một trận đánh cướp oai hùng của tráng sĩ Lục Vân Tiên. Chàng là người tiêu biểu cho cái thiện mang vẻ đẹp hào hiệp trong cái xã hội đầy bất công tàn ác. Những phẩm chất cao đẹp của Lục Vân Tiên là tấm gương sáng về đạo đức nhân cách đối với chúng ta. Nhưng anh hùng không chỉ nằm trong sách vở, trong lịch sử, trong truyền thuyết, cũng không phải là một hình tượng để mọi người chỉ mãi ao ước và tự cảm thấy mình thật bé nhỏ. Trái lại trong đời sống hiện nay, chính chúng ta cũng có thể trở thành anh hùng, khi có những hành động, đóng góp tích cực trong xã hội, quan trọng là bản thân các bạn có nhận thức được ý nghĩa từ mỗi hành động của bản thân, lựa chọn hành động để trở thành anh hùng hay không mà thôi.

 

Phân tích đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga

 

Người anh hùng Lục Vân Tiên : giàu lòng thương người, dũng cảm và vị nghĩa cao cả

 

Cảm nhận thông điệp về lí tưởng tuyệt đẹp về người anh hùng: giàu lòng thương người, dũng cảm và vị nghĩa cao cả qua đoạn thơ:

Vân Tiên ghé lại bên đàng,

Bẻ cây làm gậy nhằm làng xông vô.

Kêu rằng: “Bớ đảng hung đồ,

Chớ quen làm thói hồ đồ hại dân.”

Phong Lai mặt đỏ phừng phừng:

“Thằng nào dám tới lẫy lừng vào đây.

Trước gây việc dữ tại mầy,

Truyền quân bốn phía phủ vây bịt bùng.”

Vân Tiên tả đột hữu xông,

Khác nào Triệu Tử phá vòng Đương Dang.

Lâu la bốn phía vỡ tan,

Đều quăng gươm giáo tìm đàng chạy ngay.

Phong Lai trở chẳng kịp tay,

Bị Tiên một gậy thác rày thân vong.

(Lục Vân Tiên, Nguyễn Đình Chiểu)

Từ đó, liên hệ với một tác phẩm khác hoặc thực tế cuộc sống hiện nay để làm nổi bật thông điệp trên.

Bài làm

Hỡi ai lẳng lặng mà nghe

Dữ răn việc nước, lành dè thân sau

Trai thời trung hiếu làm đầu

Gái thời tiết hạnh làm câu trau mình.

Lời thơ giản dị, rành rẽ như một tuyên ngôn, định hướng cho bước đi của toàn bộ tác phẩm Lục Vân Tiên của cụ Đồ Chiểu. Truyện thơ “Lục Vân Tiên” của cụ được nhân dân ta yêu thích vì những chi tiết, sự việc, những nhân vật toả sáng đạo lí cũng như vì những ý tưởng giáo huấn chân thành và đầy thấm thía. Lấp lánh sau những câu thơ giản dị và hồn hậu chính là nét đẹp của phẩm cách, của tấm lòng đáng quý, đáng phục ở Vân Tiên, Nguyệt Nga …Đặc biệt đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga sáng ngời một Lục Vân Tiên đầy khí chất của người anh hùng chân chính, hiệp nghĩa. Lục Vân Tiên nổi bật lí tưởng tuyệt đẹp của người anh hùng giàu lòng thương người, dũng cảm và vị nghĩa cao cả qua đoạn thơ:

Vân Tiên ghé lại bên đàng,

Bẻ cây làm gậy nhằm làng xông vô.

Kêu rằng: “Bớ đảng hung đồ,

Chớ quen làm thói hồ đồ hại dân.”

Phong Lai mặt đỏ phừng phừng:

“Thằng nào dám tới lẫy lừng vào đây.

Trước gây việc dữ tại mầy,

Truyền quân bốn phía phủ vây bịt bùng.”

Vân Tiên tả đột hữu xông,

Khác nào Triệu Tử phá vòng Đương Dang.

Lâu la bốn phía vỡ tan,

Đều quăng gươm giáo tìm đàng chạy ngay.

Phong Lai trở chẳng kịp tay,

Bị Tiên một gậy thác rày thân vong.

Nguyễn Đình Chiểu được biết đến như một nhà văn và cũng là nhà thơ tiêu biểu của nền văn học Việt Nam. Thơ văn của ông không có sự chau chuốt, cầu kì về câu từ mà lại rất mộc mạc, dân dã gắn liền với đời sống của người dân Nam Bộ. Văn chương của cụ Đồ Chiểu lại thâm nhập vào chiều sâu đời sống và trở thành một phần không thể thiếu của người dân Nam bộ. “Lục Vân Tiên” của cụ Đồ Chiều đã quen thuộc như những bài đồng dao dân gian. Với Nguyễn Đình Chiểu, nhân nghĩa là đạo đức nhân dân, là căn cốt, gốc rễ để trau dồi rèn giũa con người. Vì vậy, nhà thơ đã hào hứng giới thiệu Lục VânTiên trẻ tuổi, biết hướng theo lòng nhân, biết hành động theo việc nghĩa. Hình ảnh Lục VânTiên được khắc họa theo mô típ quen thuộc của truyện Nôm truyền thống: một chàng trai tài giỏi cứu một cô gái thoát khỏi tình huống hiểm nghèo, rồi từ ân nghĩa đến tình yêu… như chàng Thạch Sang đánh đại bàng, cứu công chúa Quỳnh Nga (“Thạch Sanh”). Mô-típ này thể hiện niềm mong ước của tác giả và cũng là của nhân dân.

Cũng như bao đấng nam nhi khác, Lục Vân Tiên cũng ôm khát vọng công danh, đem tài trí giúp ích cho đời, chàng ngày đem chăm lo học tập, rèn luyện võ nghệ cùng thầy ở trên núi. Năm ấy, triều đình mở khoa thi, cũng là lúc, Lục vân Tiên văn đã thông thạo, võ đã hơn người, chàng từ biệt thầy xuống núi, lên kinh ứng thí. Chàng đang háo hức trên con đường lên kinh ứng thí. Vậy mà gặp cướp. Không phải chúng gây sự với chàng, mà chúng đang quấy nhiễu nhân dân. Trước mắt chàng, bày ra một nghịch cảnh: dân thì “than khóc tưng bừng, đều đem nhau chạy vào rừng lên non”, bọn cướp thì “xuống thôn hương, thấy con gái tốt qua đường bắt đi”. Chàng vô cùng tức giận, sau một lời hứa ngắn gọn: “Tôi xin ra sức anh hào”, quyết ra tay giúp dân trừ bạo, diệt lũ tham tàn:

Vân Tiên ghé lại bên đường

Bẻ cây làm gậy nhằm làng xông vô.

Đối với Lục Vân Tiên cứu người trong lúc lâm nguy không những là việc nên làm mà còn là bổn phận của đấng trượng phu thấy chuyện bất bình ra tay tương trợ. Đối diện với bọn cướp vừa đông đảo, khí thế hung bạo lại vũ khí sắc bén, chàng vẫn sẵn sàng xông vào giữa chốn nguy hiểm, ra tay cứu người lương thiện. Chàng chỉ một mình, tay không dũng cảm chống lại bọn cướp hung dữ, giáo gươm đầy đủ, rất đông đảo và “thanh thế lẫy lừng”. Trước tình thế đó, Vân Tiên không hề nao núng, không hề nghĩ đến bản thân, chàng bình tĩnh “bẻ cây làm gậy” nhằm thẳng quân cướp mà xông vào. Chàng nhằm thẳng bọn cướp mà xông vào, chẳng hề sợ hãi. Một thân một mình với chiếc gậy bằng cây là vũ khí quá thô sơ, Lục Vân Tiên thật mất cân xứng trước một bọn cướp khét tiếng.  Nhưng vũ khí đó càng làm nổi bật tinh thần diệt bạo trừ gian cứu người sức yếu thế cô của Vân Tiên

Không những thế, chàng còn khẳng định lập trường chính nghĩa của mình, chỉ thẳng vào mặt bọn chúng mà trách tội:

Kêu rằng bớ đảng hung đồ

Chớ quen làm thói hồ đồ hại dân.

Uy phong của người anh hùng: cách đánh cướp của chàng công khai, đàng hoàng, quang minh, chính đại như các anh hùng hảo hán. Trong mắt chàng, bọn giặc cướp Phong Lai chỉ là những kẻ hung đồ ngang ngược, ỷ thế làm càn, bức hại người dân vô tội. Chàng gọi tên chúng, trách măng tên cướp hung bạo nhằm khẳng định hành động phi nghĩa của chúng. Hành động ấy trái với đạo lí, trời không dung, đất không tha. Chàng quyết ra tay tương trợ, trừ gian diệt bạo để bảo toàn công lý, chính nghĩa, cứu giúp muôn dân.

Lời nói đó đã làm cho tên tướng cướp điên cuồng “mặt đỏ phừng phừng” vô cùng tức giận, nhìn chàng ra vẻ dữ tợn:

Thằng nào dám tới lẫy lừng vào đây

Trước gây việc dữ tại mày.

Sau đó ngay lập tức: Truyền quân lệnh xuống phủ vây bịt bùng. Trong hoàn cảnh ấy, Vân Tiên dẫu một thân một mình, tay không tấc sắt, chỉ có cây gậy vũ khí độc nhất trong tay mà vẫn không hề nao núng sợ hãi. Chàng xông thẳng vào vòng vây của mấy mươi tên cướp, thanh thế lẫy lừng, giáo gươm nhọn hoắt. Chàng đối kháng trực tiếp dựa trên lập trường chính nghĩa đánh kẻ hung bạo, bảo vệ kẻ yếu. Lục Vân Tiên đã rất bình tĩnh, uy phong lẫm liệt, thể hiện bàn lĩnh của người anh hùng. Chàng tung hoành ngang dọc, tả đột hữu xông như chốn không người. Gươm giáo của kẻ cướp không sao chạm tới chàng được. Chiếc gậy bình thường trong tay vị anh hùng dã trở thành vũ khí lợi hại, đáng sợ. Hình ảnh ấy thể hiện tài nghệ phi thường của chàng trai họ Lục, một hình ảnh đẹp, dùng cảm sánh ngang cùng dũng tướng Triệu Tử Long:

Vân Tiên tả đột hữu xông,

Khác nào Triệu Tử phá vòng Đương Dang.

Hình ảnh của chàng lúc ấy thật oai phong lẫm liệt biết bao. Triệu Tử Long, người anh hùng dũng tướng thời Tam quốc ngày xưa, một thân một mình phá được vòng vây của hàng ngàn quân giặc để  báo đền ơn chủ tướng, giữ vẹn nghĩa vua tôi còn Lục Vân Tiên liều thân mình là để cứu giúp người trong cơn nguy khó mà là để cứu người trong lúc lâm nguy. Đối với chàng, những người gặp nạn kia hoàn toàn là một người xa lạ. Chàng hành động với một khát vọng mãnh liệt, cao đẹp đó là hành hiệp trượng nghĩa, cứu người thiện lương. Chàng không tính toán thiệt hơn, thấy việc nghĩa giữa đường đành ra tay tương trợ. Hành động đánh cướp cao cả đó bởi nó không những thể hiện một tính cách anh hùng dũng cảm, một tài năng, một khí phách lớn mà cao hơn đó là tấm lòng vì nghĩa của chàng Lục Vân Tiên. Chàng đã hành động quên mình vì việc nghĩa, thể hiện cái tài, cái tâm của bậc anh hùng bất chấp hiểm nguy bênh vực kẻ yếu, đánh tan quân cướp, chiến thắng thế lực tàn bạo.Đó cũng là lý tưởng và nghĩa khí của người anh hùng xưa nay.

Trận đánh đã kết thúc nhanh chóng, bất ngờ như trong truyện cổ tích. Chỉ thoáng chốc, chàng đã đánh cho bọn chúng đến thất điên bát đảo, hoang mang tìm đường bỏ chạy:

Lâu la bốn phía vỡ tan

Đều quăng gươm giáo tìm đàng chạy ngay.

Ngay cả tên cướp đầu não là Phong Lai cũng trở chẳng kịp tay, bị Vân Tiên đánh đến thân vong.

Hành động đánh cướp cứu người của Lục Vân Tiên thật cao đẹp và đáng ca ngợi. Nó chứng tỏ chàng là người anh hùng dũng cảm, võ nghệ phi thường, ít ai sánh kịp. Nhưng cao hơn, điều này còn thể hiện khát vọng của nhân dân, là niềm tin của nhân dân về cái thiện và chân lí ở đời. Con người và việc làm tốt đẹp, trong sáng dù trải qua khó khăn nhưng cuối cùng vẫn sáng ngời và vẫn chiến thắng. Từ hành động đó của Vân Tiên, ta hiểu được quan niệm anh hùng của Nguyễn Đình Chiểu. Đối với Đồ Chiểu, người anh hùng phải là người có tấm lòng nhân nghĩa, yêu thương con người, bất chấp hiểm nguy, cứu người hoạn nạn, không mưu lợi cầu danh. Đó là người phải là người có tài trí phi thường, võ nghệ cao cường để có thể tự bảo vệ mình, cứu người, đem lại điều tốt đẹp cho mọi người, hành động vì nghĩa lớn, vì lẽ phải, lẽ công bằng ở đời.

Bằng hình ảnh so sánh, liệt kê, kết hợp với những từ ngữ tuy vô cùng giản dị nhưng Nguyễn Đình Chiểu đã khắc họa thành công hình ảnh Lục Vân Tiên một con người hào hiệp, dũng cảm, sẵn sàng hi sinh mình vì người khác, vị nghĩa vong thân. Qua việc vận dụng nghệ thuật xây dựng tính cách nhân vật theo thủ pháp quen thuộc của truyện cổ dân gian, để cho nhân vật trực tiếp bộc lộ bản chất, tính cách bằng hành động cụ thể, Nguyễn Đình Chiểu đã khắc họa thành công vẻ đẹp hình tượng Lục Vân Tiên. Đó là người anh hùng thời loạn, dũng cảm hào hiệp, trọng nghĩa khinh tài, sẵn sàng liều thân mình cứu giúp người trong cơn nguy khó. Lục Vân Tiên mãi là nhân vật tượng trưng cho những phẩm chất tốt đẹp của người dân Nam Bộ và gởi gắm trong đó là biết bao hoài bão mong ước của Nguyễn Đình Chiểu về người anh hùng tài năng đức độ có thể cứu dân cứu nước.

Ngày nay, có rất nhiều những “anh hùng” xuất hiện không chỉ bằng những hoạt động hay cống hiến lớn lao cho xã hội, đất nước mà những người "anh hùng" còn xuất hiện cả trong hành động nhỏ của mình giữa cuộc sống. Điểm chung của họ đều hành động xuất phát từ cái tâm, không màng lợi ích. Họ luôn thực hiện hành động nhỏ, cống hiến cho xã hội, có ích cho xã hội mà không cần sự đền đáp, họ chính là những người anh hùng. Hơn bao giờ hết, trong đại dịch Covid-19 chúng ta đã thấy được nhiều anh hùng giữa đời thường. Họ là những người bác sĩ tuyến đầu thầm lặng làm việc để ngăn cho dịch bệnh không bùng phát nghiêm trọng hơn. Hay đó những những chiến sĩ công an, bộ đội trong những khu cách ly tập trung, nhìn những hình ảnh đó khiến cho những người dân như chúng ta thấy ấm lòng. Họ đều là những người anh hùng đang ngày đêm lao động trong thầm lặng, ngay lúc này đây họ đang hành động bằng tất cả tinh thần, trách nhiệm, ý chí quyết tâm "chống dịch như chống giặc". Họ chính là những người anh hùng giữa đời thường tuyệt vời nhất. Trong tình hình đại dịch Covid-19 đang diễn ra phức tạp như hiện nay, có rất nhiều những nhà hảo tâm đã làm cơm trưa, phục vụ miễn phí cho các y bác sĩ trong bệnh viện, cổ vũ để các bác sĩ có thêm động lực, giúp phần nào để đất nước đẩy lùi khó khăn và vượt qua dịch bệnh. Hay nhà hảo tâm giúp cho người nghèo đảm bảo những bữa cơm trưa trong những ngày cả nước thực hiện "Cách ly toàn dân". Không chỉ trong đại dịch này mới có người anh hùng mà trong công cuộc phòng chống tội phạm có nhiều nhóm hiệp sĩ đường phố đã giúp đỡ nhân dân, giúp đỡ nhà nước chống lại những kẻ tội phạm. Họ không ngại hy sinh tính mạng chỉ mong muốn cống hiến một điều gì đó cho cộng đồng.Vậy đấy, anh hùng chính là những người sẵn sàng hy sinh lợi ích cá nhân của mình để giúp đỡ cộng đồng, giúp đỡ người khác bằng tấm lòng lương thiện, không kể đó là việc nhỏ hay việc lớn. Không cần phải cao sang hay hô hào, mỗi người chỉ cần thực hiện đúng nhiệm vụ, nghĩa vụ của mình, góp một phần rất lớn vào công cuộc xây dựng đất nước phồn vinh là đã trở thành anh hùng đúng nghĩa. Bản thân chúng ta hãy trở thành một "anh hùng" nhỏ giữa cuộc sống đời thường, không chỉ là anh hùng trong mắt người khác mà còn trở thành anh hùng trong tâm hồn chính chúng ta. Bởi mỗi một hành động có ích nó sẽ giúp ta trở nên tự hào, phấn chấn, trở thành động lực khiến chúng ta muốn cho đi nhiều hơn, muốn cống hiến nhiều hơn. Bởi lẽ được sống có ích, sống có ý nghĩa, có cống hiến thì mới thực sự là một cuộc đời tốt đẹp mà mọi cá nhân đều nên hướng tới.

Bằng bút pháp kể và tả thực mang phong cách Nam Bộ, nhưng hơn thế nữa là bằng tấm lòng nhân đạo cao cả Nguyễn Đình Chiểu đã dựng lại một trận đánh cướp oai hùng của tráng sĩ Lục Vân Tiên. Chàng là người tiêu biểu cho cái thiện mang vẻ đẹp hào hiệp trong cái xã hội đầy bất công tàn ác. Những phẩm chất cao đẹp của Lục Vân Tiên là tấm gương sáng về đạo đức nhân cách đối với chúng ta. Nhưng anh hùng không chỉ nằm trong sách vở, trong lịch sử, trong truyền thuyết, cũng không phải là một hình tượng để mọi người chỉ mãi ao ước và tự cảm thấy mình thật bé nhỏ. Trái lại trong đời sống hiện nay, chính chúng ta cũng có thể trở thành anh hùng, khi có những hành động, đóng góp tích cực trong xã hội, quan trọng là bản thân các bạn có nhận thức được ý nghĩa từ mỗi hành động của bản thân, lựa chọn hành động để trở thành anh hùng hay không mà thôi.

Hóa thân Lục Vân Tiên

 

Cuộc đời mỗi chúng ta luôn xuất hiện những cuộc gặp gỡ bất ngờ. Để rồi người chúng ta vô tình tương ngộ trong cuộc gặp gỡ đó có thể sẽ trở thành một người quan trọng trong số mệnh của chúng ta. Tôi cũng tình cờ rơi vào một cuộc gặp như thế. Và người con gái tôi gặp được khi ấy mãi đến sau này vẫn ghi dấu sâu sắc trong lòng tôi - Lục Vân Tiên.

Tôi quê ở huyện Đông Thành, khôi ngô tuấn tú, tài kiêm văn võ. Từ nhỏ, Tôi đã khát khao lập được nhiều công danh, giúp ích cho đời. Tôi theo thầy lên núi tu học từ khi còn nhỏ. Tôikhông ngừng cố gắng rèn luyện văn thành võ thạo. Tôi chỉ mong có ngày được đem tài năng giúp dân giúp nước.

Năm ấy, nghe tin triều đình mở khoa thi, từ giã thầy, tôi xuống núi, hăm hở về kinh đô ứng thí. Lộ trình đầy gian nan. Giữa đường, tôi bất ngờ gặp nhân dân dắt díu nhau chạy trốn, tiếng kêu khóc vang lên thảm thiết. Tôi đã ân cần hỏi han sự tình đầu đuôi và quyết ra tay đánh cướp để cứu dân lành thoát khỏi cảnh đau thương, nước sôi lửa bỏng. Tôi nói với mọi người: “Tôi xin ra sức anh hào,cứu người cho khỏi lao đao buổi này!”. Tôi nghĩ rằng, kẻ cướp ỷ thế mạnh hiếp đáp kẻ lành, quả là bọn bất nhân, tôi quyết ra tay cứu giúp.

Lửa giận trong tôi bùng cháy dữ dội. Tuy tôi không có vũ khí, tay không tất sắt nhưng thầy đã dạy phải biết bênh vực dân lành, gặp kẻ hoạn nạn phải ra tay tương trợ. Huống chi giặc cướp hung tàn, người dân hiền lành vô tội sao có thể tránh thoát khỏi tay chúng? Không chần chừ nghĩ ngợi gì thêm, Tôi bẻ một cành cây rắn chắc ven đường làm gậy rồi nhanh chóng xông về phía làng lũ cướp đông đảo và đáng sợ, gươm giáo sáng ngời, đang hoành hành, quát lớn:

- Bọn hung đồ kia! Ban ngày ban mặt, tụi bây lại làm thói hồ đồ hại người dân vô tội.

Thấy Tôi bất ngờ xông ra cản đường, lũ cướp thoáng dừng lại. Những tưởng chúng sẽ biết đường dừng tay. Ngờ đâu tên tướng cướp Phong Lai "mặt đỏ phừng phừng" đầy sát khí trợn mắt cầm thanh gươm sắc chỉ thẳng vào tôi đe dọa:

- Thằng nào tim to gan lớn tiếng vậy? Mày can dự phải hậu quả vạ thân. Bọn bay đâu vây bắt nó lại.

Phong Lai có tiếng dữ tợn và có sức khoẻ muôn người khôn địch! Đàn em theo hắn rất đông và rất hung tàn. Nghe tiếng hắn ra lệnh, cả toán cướp hò hét, bao vây tứ phía, kiên quyết không cho tôi có cơ hội tháo chạy. Tiếng gươm khua sắc lạnh, tiếng cười hét điên loạn đằng đằng sát khí. Những khuôn mặt gớm ghiếc, nhưng ánh mắt chế nhạo nhìn tôi chằm chằm. Rồi chúng cứ thế mà xông vào, vung gươm, giáo nhằm tôi mà đâm. Tôi bình tĩnh quan sát. Trái đánh phải chặn, trước thủ sau công càn quét. Lũ cướp hữu dũng vô mưu, khó khăn chống đỡ đòn đánh của tôi, chẳng mấy chốc đã rơi vào thế yếu. Đột kích bên tả, xung phong bên hữu, tôi tung hoành giữa bọn cướp. Chúng bị tôi đánh tơi bời. Nhiều tên gục ngã không đứng dậy nổi. Nhiều tên kêu la thảm thiết, e dè không dám tiến lên. Được một lúc, bọn lâu la đã khiếp đảm quăng gươm giáo bỏ chạy tan tác. Tướng cướp Phong Lai thất thần định chạy trốn cũng bị tôi một gậy không kịp trở tay, bỏ mạng.

Nhìn lũ cướp chạy xa, âm thanh hỗn loạn biến mất, nghe tiếng than khóc trong xe ngựa gần đó, tôi bèn lại gần hỏi thăm.

- Không biết là ai đang ở trong xe than khóc.

Trong xe có tiếng trả lời :

- Cô con chúng tôi là người lương thiện, gặp kẻ hung đồ, may có công tử ra tay cứu giúp. Đa tạ ơn công tử cứu mạng.

Nghe vậy, tôi liền nhanh chóng giải thích:

- Xin thưa ta thiệt là người ngay. Ta đã trừ bọn lâu la rồi, giờ thì không còn sợ gì nữa. Nhưng khoan, nàng đừng ra, nàng là phận gái cứ ngồi trong đó không phải ra làm gì. Không biết tiểu thư con gái nhà ai? Đi đâu mà gặp tai ương bất ngờ. Nàng tên họ là gì? Có việc quan trọng hay sao mà lại đi qua chốn này? Lại chẳng hay hai nàng ai là thầy ai là tớ?

Chần chừ chốc lát, tôi mới nghe được câu trả lời nghẹn ngào:

- Thưa công tử, tiện thiếp tên Kiều Nguyệt Nga, còn đây là đầy tớ tên Kim Liên. Quê thiếp ở tận Tây Xuyên, cha thiếp làm tri phủ Hà Khê. Cha cho gọi thiếp qua đó để yên bề gia thất. Làm phận con đâu dám trái lời cha mẹ. Chẳng may giữa đường gặp nạn, may được công tử giải nguy. Nếu không trinh tiết, phẩm giá gìn giữ một đời cũng đã bỏ đi rồi.

Nói rồi, tôi nghe nàng thưa tiếp:

- Mời công tử ngồi tạm trước xe để cho tiện thiếp được lạy tạ tỏ lòng biết ơn người cứu nạn. Thiếp chẳng biết làm thế nào cho phải. Ở đây, gặp gỡ giữa đường chẳng có bạc vàng, gấm vóc. May sao, Hà Khê cũng không xa lắm, xin tôi theo thiếp về bên đó để thiếp được dịp trả ơn tôi.

Nghe vậy, tôi cười nói:

- Nàng chớ bận tâm làm gì. Ta làm ơn đâu phải để trông chờ trả ơn. Là đấng nam nhi, xả thân hành hiệp trượng nghĩa là đạo lí nên làm, nào có mưu cầu danh lợi thiệt hơn. Nam nhi đầu đội trời, chân đạp đất, thấy việc nghĩa không từ nan, thấy người gặp nạn quyết ra tay ứng cứu, đó mới là nghĩa khí của anh hùng.Thấy việc nghĩa không làm thì đâu còn xứng mặt!

Nói xong, tôi cáo biệt chủ tớ hai người, tiếp tục lên đường.

Trên đường lòng tôi ngổn ngang nhiều cảm xúc, vui sướng vì đã làm được việc nghĩa, hóa giải an nguy cho người dân vô tội. Đồng thời tôi cũng cảm phục người con gái khéo léo, dịu dàng. Con đường phía trước vẫn còn dài, lần này xuống núi, Tôi tự nhủ sẽ làm rạng danh thầy dạy, đem tài trí giúp ích cho cuộc đời.

Hóa thân Kiều Nguyệt Nga

 

Tôi nhắc ông lão đánh xe chạy nhanh một chút để kịp đến phủ nha tri phủ Hà Khê. Ánh mặt trời đã lên cao tự lúc nào, người đi đường thấp thoáng sau rặng tre xa xa. Tôi nhớ cha nhiều lắm, mong muốn gặp cha nôn nao trong lòng. Cha tôi vốn nghiêm khắc; ông muốn sắp đặt chuyện tình duyên của tôi nên cho gọi tôi từ quê nhà ở huyện Tây Xuyên qua Hà Khê để yên bề gia thất. Kiều Nguyệt Nga tôi dù không muốn nhưng phận làm con phải vâng lời cha mẹ liền đem theo cô hầu Kim Liên lên đường.

Bầu trời trong vắt, những đám mây trôi nhè nhẹ. Từng đàn cò trắng nhẹ nhàng hạ cánh xuống cánh đồng lúa đang thì con gái. Hai bên bờ sông, rặng liễu rũ bóng thướt tha. Nhưng tôi có một dự cảm không lành: Đường xa, phận gái yếu liễu đào tơ, nếu chẳng may giữa đường gặp chuyện chẳng lành thì biết xoay sở làm sao? Nghĩ thế thôi tôi cảm thấy lạnh trong người.

Quả như điều tôi lo lắng, khi xe đến một quãng đường vắng xa nhà cửa không người qua lại. Tôi nghe thấy la hét thảm thiết tiếng người dân vọng đến.Tôi kéo rèm xe nhìn ra đường. Tôi thấy mọi người chạy tán loạn, dắt díu nhau chạy vào rừng để trốn. Tiếng kêu khóc vang lên thảm thiết. Ông lão xa phu hốt hoảng đứng đậy bỏ chạy. Tôi sợ hãi kêu bác lại. Ông vừa chạy vừa nói: – Tôi chạy đây, tôi không muốn chết! Lũ cướp rất đáng sợ, chúng trang bị rất nhiều vũ khí, chúng đang tàn phá nhà cửa và cướp bóc của cải của dân làng. Các cô cũng hãy chạy mau đi, nghe lời lão đi! Các cô mà bị chúng bắt lại, thì nguy lắm đó. Thôi lão đi đây….”. Vừa dứt lời, ông lão đã tức tốc chạy đi. Tôi hoảng đến không biết làm gì.

Thình lình một toán cướp từ đâu xông tới chặn trước xe quát tháo, đòi vàng bạc. Tôi và Kim Liên vô cùng hoảng sợ. Chúng hùng hổ bao vây quanh kiệu, khuôn mặt dữ tợn, xua gươm, múa giáo thị uy.Tên tướng cướp cười sằng sặc, khuôn mặt chằng chịt những vết sẹo trong thật gớm giếc. Hắn cất giọng nham nhở đầy dục vọng định vén màn thưa:

-Tiểu thư đi đâu mà vội vã thế này? Hãy ở lại vui vẻ cùng bọn ta. Nơi đây thanh vắng, đừng la lối om sòm.

Bọn lâu la cũng hò hét hô ứng. Kim Liên sợ quá nép chặt sau lưng. Tôi cũng không còn hồn vía. Sau đó, hắn định lao vào kiệu bắt tôi ra thì ngay lúc đó một tiếng quát của ai đó sang sảng vang lên:

- Lũ côn đồ kia, hãy dừng tay! Giữa ban ngày ban mặt sao dám chặn đường cướp bóc dân lành?

Tên tướng cướp nghe tiếng, giật mình, bỏ qua tôi quay lại nhìn chàng trai.

-Thằng nào dám tới lẫy lừng nơi đây? A! Thằng nhãi con. Không chuyện gì của mày ở đây, chớ có can dự kẻo chuốc vạ vào thân.

Tôi thấy một chàng trai đang cầm một cành cây dài bẻ bên đường làm gậy rồi nhanh như chớp xông vào giữa đám cướp. Bọn lâu la quay lại quát nạt, khua gươm giáo vây bốn phía quyết không cho chàng đường tháo chạy. Chẳng chút nao núng, chàng trai trẻ vạch tội kẻ côn đồ, nhân danh chính nghĩa, ra lời kêu gọi dừng tay. Bọn cướp không những không nghe mà còn cười nhạo, lấy đông hiếp yếu vây đánh kẻ thân cô thế cô. Tên tướng cướp mắt trợn ngược đầy hung tợn, mặt đỏ phừng phừng cầm thanh gươm sắc bén chỉ vào chàng và quát:

- Bọn bay đâu  bắt nó lại.

Bọn chúng người cầm gươm, người cầm giáo đằng đằng sát khí hô vang: “GIẾT! GIẾT! GIẾT!”. Rồi chúng  xông vào, vung gươm, giáo nhằm chàng mà đâm. Tiếng gươm khua sắc lạnh, tiếng cười hét điên loạn đằng đằng sát khí.

Trận chiến diễn ra kịch liệt. Chàng trai đánh trái chặn phải, thủ trước công sau càn quét lũ cướp hữu dũng vô mưu. Tiếng la quát vang lên, tiếng gươm giáo chạm nhau nghe sắt lạnh, tiếng thét đầy sức mạnh của chàng trai, tiếng kêu la của bọn cướp bị đánh. Kim Liên sợ quá nấp đằng sau kiệu, khuyên tôi bình tĩnh. Lũ cướp rất đông và đáng sợ, gươm giáo sáng ngời. Tướng cướp Phong Lai "mặt đỏ phừng phừng" đầy sát khí, ra lệnh cho bọn cướp lao đầu vào đánh.Giữa vòng vây của lũ cướp, không một tấc sắt trong tay, một mình với cành cây làm gậy, chàng đột kích bên tả, xung phong bên hữu, chàng tung hoành giữa bọn cướp. Chàng đánh bọn chúng tơi bời. Chàng làm chúng sợ kinh hồn, vứt hết gươm giáo mà bỏ chạy tán loạn để thoát thân. Tên tướng cướp định bỏ trốn cũng bị chàng đánh cho một trận sống dở chết dở. Tướng cướp bị chàng cho thêm một gậy tiêu diệt. Chàng tả đột hữu xông không khác Triệu Tử phá vòng Đương Dang. Thật là oai hùng làm sao.

Sau một lúc, tiếng kêu dần ra xa. Chàng đã đánh tan quân cướp. Thật là may quá, tôi và Kim Liên đã được cứu rồi. Kim Liên ở phía sau kiệu vẫn chưa hoàn hồn, còn thút thít khóc lóc. Tôi dần dần bình tĩnh lại.Thoáng sau, tôi thấy chàng đi đến kiệu, ân cần hỏi han.

- Không biết là ai đang ở trong xe than khóc.

Lúc này Kim Liên mới bình tĩnh lại lên tiếng trả lời :

- Cô con chúng tôi là người lương thiện, gặp kẻ hung đồ, may có công tử ra tay cứu giúp. Đa tạ ơn công tử cứu mạng.

Nghe vậy, chàng trai liền nhanh chóng giải thích:

- Xin thưa ta thiệt là người ngay. Ta đã trừ bọn lâu la rồi, giờ thì không còn sợ gì nữa. Nhưng khoan, nàng đừng ra, nàng là phận gái cứ ngồi trong đó không phải ra làm gì. Không biết tiểu thư con gái nhà ai? Đi đâu mà gặp tai ương bất ngờ. Nàng tên họ là gì? Có việc quan trọng hay sao mà lại đi qua chốn này? Lại chẳng hay hai nàng ai là thầy ai là tớ?

Nghe chàng hỏi, tôi xúc động nghẹn ngào trả lời:

- Thưa công tử, tiện thiếp tên Kiều Nguyệt Nga, còn đây là đầy tớ tên Kim Liên. Quê thiếp ở tận Tây Xuyên, cha thiếp làm tri phủ Hà Khê. Cha cho gọi thiếp qua đó để yên bề gia thất. Làm phận con đâu dám trái lời cha mẹ. Chẳng may giữa đường gặp nạn, may được công tử giải nguy. Nếu không trinh tiết, phẩm giá gìn giữ một đời cũng đã bỏ đi rồi.

Nói rồi, tôi sửa soạn khăn áo thưa tiếp:

- Mời công tử ngồi tạm trước xe để cho tiện thiếp được lạy tạ tỏ lòng biết ơn người cứu nạn. Thiếp chẳng biết làm thế nào cho phải. Ở đây, gặp gỡ giữa đường chẳng có bạc vàng, gấm vóc. May sao, Hà Khê cũng không xa lắm, xin chàng theo thiếp về bên đó để thiếp được dịp trả ơn chàng.

Thế nhưng vừa nghe tôi nói vậy, chàng cười nói :

- Nàng chớ bận tâm làm gì. Ta làm ơn đâu phải để trông chờ trả ơn. Là đấng nam nhi, xả thân hành hiệp trượng nghĩa là đạo lí nên làm, nào có mưu cầu danh lợi thiệt hơn. Nam nhi đầu đội trời, chân đạp đất, thấy việc nghĩa không từ nan, thấy người gặp nạn quyết ra tay ứng cứu, đó mới là nghĩa khí của anh hùng.Thấy việc nghĩa không làm thì đâu còn xứng mặt!

Chàng cảm tạ tấm chân tình ấy của tôi rồi từ biệt để lên đường. Thế đấy! Chàng  đã giúp ích cho dân làng rồi  lại hăm hở lên đường để thi thố tài năng, cứu giúp những người khốn khó, diệt trừ lũ bạo ngược.

Nhìn chàng đi xa mà mắt tôi không thể rời xa. Không biết từ lúc nào hình ảnh chàng đã khắc sâu vào trái tim tôi. Tôi thực sự cảm phục trước hành động anh hùng và hào hiệp của chàng. Người đời ai cũng vì lợi danh, nay chàng chẳng màng đến. Chàng quả thực là phi thường.

Chàng ra đi để lại trong tôi bao vấn vương. Đâu chỉ cảm phục, hàm ân mà trong lòng tôi đã khởi phát tình yêu mến đậm sâu đối với chàng. Nay người không cảm nhận, đường đời vạn nẻo, biết đến bao giờ được hội ngộ để tỏ lòng.Một lần hộ thân, cứu giá, nghìn năm ơn ấy ghi sâu.

Chuyển đọan trích LỤC VÂN TIÊN CỨU KIỀU NGUYỆT NGA thành văn xuôi

 

Cuộc đời mỗi chúng ta luôn xuất hiện những cuộc gặp gỡ bất ngờ. Để rồi người chúng ta vô tình tương ngộ trong cuộc gặp gỡ đó có thể sẽ trở thành một người quan trọng trong số mệnh của chúng ta. Lục Vân Tiên cũng tình cờ rơi vào một cuộc gặp như thế. Và người con gái Lục Vân Tiên gặp được khi ấy mãi đến sau này vẫn ghi dấu sâu sắc trong lòng Lục Vân Tiên.

Lục Vân Tiên quê ở huyện Đông Thành, khôi ngô tuấn tú, tài kiêm văn võ. Từ nhỏ, Lục Vân Tiên đã khát khao lập được nhiều công danh, giúp ích cho đời. Chàng theo thầy lên núi tu học từ khi còn nhỏ. Lục Vân Tiên không ngừng cố gắng rèn luyện văn thành võ thạo. Chàng chỉ mong có ngày được đem tài năng giúp dân giúp nước.

Năm ấy, nghe tin triều đình mở khoa thi, từ giã thầy, chàng xuống núi, hăm hở về kinh đô ứng thí. Lộ trình đầy gian nan. Giữa đường, Lục Vân Tiên bất ngờ gặp nhân dân dắt díu nhau chạy trốn, tiếng kêu khóc vang lên thảm thiết. Chàng đã ân cần hỏi han sự tình đầu đuôi và quyết ra tay đánh cướp để cứu dân lành thoát khỏi cảnh đau thương, nước sôi lửa bỏng. Chàng nói với mọi người: “Tôi xin ra sức anh hào,cứu người cho khỏi lao đao buổi này!”. Tiên nghĩ rằng, kẻ cướp ỷ thế mạnh hiếp đáp kẻ lành, quả là bọn bất nhân, chàng quyết ra tay cứu giúp.

Lửa giận trong Lục Vân Tiên bùng cháy dữ dội. Tuy chàng không có vũ khí, tay không tất sắt nhưng thầy đã dạy phải biết bênh vực dân lành, gặp kẻ hoạn nạn phải ra tay tương trợ. Huống chi giặc cướp hung tàn, người dân hiền lành vô tội sao có thể tránh thoát khỏi tay chúng? Không chần chừ nghĩ ngợi gì thêm, Lục Vân Tiên bẻ một cành cây rắn chắc ven đường làm gậy rồi nhanh chóng xông về phía làng lũ cướp đông đảo và đáng sợ, gươm giáo sáng ngời, đang hoành hành, quát lớn:

- Bọn hung đồ kia! Ban ngày ban mặt, tụi bây lại làm thói hồ đồ hại người dân vô tội.

Thấy Lục Vân Tiên bất ngờ xông ra cản đường, lũ cướp thoáng dừng lại. Những tưởng chúng sẽ biết đường dừng tay. Ngờ đâu tên tướng cướp Phong Lai "mặt đỏ phừng phừng" đầy sát khí trợn mắt cầm thanh gươm sắc chỉ thẳng vào Lục Vân Tiên đe dọa:

- Thằng nào tim to gan lớn tiếng vậy? Mày can dự phải hậu quả vạ thân. Bọn bay đâu vây bắt nó lại.

Phong Lai có tiếng dữ tợn và có sức khoẻ muôn người khôn địch! Đàn em theo hắn rất đông và rất hung tàn. Nghe tiếng hắn ra lệnh, cả toán cướp hò hét, bao vây tứ phía, kiên quyết không cho Lục Vân Tiên có cơ hội tháo chạy. Tiếng gươm khua sắc lạnh, tiếng cười hét điên loạn đằng đằng sát khí. Những khuôn mặt gớm ghiếc, nhưng ánh mắt chế nhạo nhìn Lục Vân Tiên chằm chằm. Rồi chúng cứ thế mà xông vào, vung gươm, giáo nhằm Lục Vân Tiên mà đâm. Lục Vân Tiên bình tĩnh quan sát. Trái đánh phải chặn, trước thủ sau công càn quét. Lũ cướp hữu dũng vô mưu, khó khăn chống đỡ đòn đánh của Lục Vân Tiên, chẳng mấy chốc đã rơi vào thế yếu. Đột kích bên tả, xung phong bên hữu, chàng tung hoành giữa bọn cướp. Chúng bị đánh tơi bời. Nhiều tên gục ngã không đứng dậy nổi. Nhiều tên kêu la thảm thiết, e dè không dám tiến lên. Được một lúc, bọn lâu la đã khiếp đảm quăng gươm giáo bỏ chạy tan tác. Tướng cướp Phong Lai thất thần định chạy trốn cũng bị Lục Vân Tiên một gậy không kịp trở tay, bỏ mạng.

Nhìn lũ cướp chạy xa, âm thanh hỗn loạn biến mất, nghe tiếng than khóc trong xe ngựa gần đó, Lục Vân Tiên bèn lại gần hỏi thăm.

- Không biết là ai đang ở trong xe than khóc.

Trong xe có tiếng trả lời :

- Cô con chúng tôi là người lương thiện, gặp kẻ hung đồ, may có công tử ra tay cứu giúp. Đa tạ ơn công tử cứu mạng.

Nghe vậy, Lục Vân Tiên liền nhanh chóng giải thích:

- Xin thưa ta thiệt là người ngay. Ta đã trừ bọn lâu la rồi, giờ thì không còn sợ gì nữa. Nhưng khoan, nàng đừng ra, nàng là phận gái cứ ngồi trong đó không phải ra làm gì. Không biết tiểu thư con gái nhà ai? Đi đâu mà gặp tai ương bất ngờ. Nàng tên họ là gì? Có việc quan trọng hay sao mà lại đi qua chốn này? Lại chẳng hay hai nàng ai là thầy ai là tớ?

Chần chừ chốc lát, Lục Vân Tiên mới nghe được câu trả lời nghẹn ngào:

- Thưa công tử, tiện thiếp tên Kiều Nguyệt Nga, còn đây là đầy tớ tên Kim Liên. Quê thiếp ở tận Tây Xuyên, cha thiếp làm tri phủ Hà Khê. Cha cho gọi thiếp qua đó để yên bề gia thất. Làm phận con đâu dám trái lời cha mẹ. Chẳng may giữa đường gặp nạn, may được công tử giải nguy. Nếu không trinh tiết, phẩm giá gìn giữ một đời cũng đã bỏ đi rồi.

Nói rồi, Kiều Nguyệt Nga sửa soạn khăn áo thưa tiếp:

- Mời công tử ngồi tạm trước xe để cho tiện thiếp được lạy tạ tỏ lòng biết ơn người cứu nạn. Thiếp chẳng biết làm thế nào cho phải. Ở đây, gặp gỡ giữa đường chẳng có bạc vàng, gấm vóc. May sao, Hà Khê cũng không xa lắm, xin chàng theo thiếp về bên đó để thiếp được dịp trả ơn chàng.

Lục Vân Tiên cười nói :

- Nàng chớ bận tâm làm gì. Ta làm ơn đâu phải để trông chờ trả ơn. Là đấng nam nhi, xả thân hành hiệp trượng nghĩa là đạo lí nên làm, nào có mưu cầu danh lợi thiệt hơn. Nam nhi đầu đội trời, chân đạp đất, thấy việc nghĩa không từ nan, thấy người gặp nạn quyết ra tay ứng cứu, đó mới là nghĩa khí của anh hùng.Thấy việc nghĩa không làm thì đâu còn xứng mặt!

Nói xong, Lục Vân cáo biệt chủ tớ hai người, tiếp tục lên đường.

Trên đường lòng Lục Vân Tiên ngổn ngang nhiều cảm xúc, vui sướng vì đã làm được việc nghĩa, hóa giải an nguy cho người dân vô tội. Đồng thời cũng cảm phục người con gái khéo léo, dịu dàng. Con đường phía trước vẫn còn dài, lần này xuống núi, Lục Vân Tiên tự nhủ sẽ làm rạng danh thầy dạy, đem tài trí giúp ích cho cuộc đời.

Nguồn: ST có chỉnh sửa

DÀN Ý PHÂN TÍCH LỤC VÂN TIÊN TRONG LỤC VÂN TIÊN CỨU KIỀU NGUYỆT NGA CỦA NGUYỄN ĐÌNH CHIỂU

DÀN Ý PHÂN TÍCH LỤC VÂN TIÊN TRONG LỤC VÂN TIÊN CỨU KIỀU NGUYỆT NGA CỦA NGUYỄN ĐÌNH CHIỂU

A. Mở bài

- Nguyễn Đình Chiểu là một nhà thơ Nam Bộ yêu nước sống ở thế kỉ thứ XIX, trong thời kì loạn lạc, xã hội rối ren.

- “Lục Vân Tiên” là một truyện thơ Nôm điển hình chứa đựng nhiều giá trị hiện thực và nhân đạo sâu sắc.

- Đoạn trích Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga nằm ở phần đầu của truyện, miêu tả cảnh Lục Vân Tiên lần đầu gặp Kiều Nguyệt Nga.

- Nhân vật Lục Vân Tiên được khắc hoạ thành mẫu người anh hùng lý tưởng tuyệt đẹp:giàu lòng thương người, dũng cảm và nghĩa hiệp.

(Nguyễn Đình Chiểu được biết đến như một nhà văn và cũng là nhà thơ tiêu biểu của nền văn học Việt Nam. Thơ văn của ông không có sự chau chuốt, cầu kì về câu từ mà lại rất mộc mạc, dân dã gắn liền với đời sống của người dân Nam Bộ. “Lục Vân Tiên” của cụ Đồ Chiều đã quen thuộc như những bài đồng dao dân gian. Đoạn thơ "Lục Vân Tiên đánh cướp" là một trong những đoạn thơ hay nhất của tác phẩm. Tiêu biểu cho bút pháp tự sự của Nguyễn Đình Chiểu. Nhân vật Lục Vân Tiên được khắc họa thành mẫu người anh hùng lí tưởng tuyệt đẹp: giàu lòng thương người, dũng cảm và vị nghĩa cao cả.)

B. Thân bài

1. Khái quát

- Cũng như bao đấng nam nhi khác, Lục Vân Tiên cũng ôm khát vọng công danh, đem tài trí giúp ích cho đời.

- Trên đường lên kinh, chàng bắt gặp cảnh người dân lao đao khốn đốn, hốt hoảng bỏ chạy vào rừng sâu vì bọn cướp ngang tàn, bạo ngược, chàng vô cùng tức giận, quyết ra tay giúp dân trừ bạo, diệt lũ tham tàn.

( Hình tượng Lục Vân Tiên được xây dựng theo mô típ quen thuộc của truyện dân gian, trượng nghĩa, anh tài, ra tay cứu giúp người bị nạn. Đây là nhân vật lí tưởng của văn học trung đại, thể hiện những khao khát mơ ước của nhân dân ta. Chàng mang lí tưởng lớn, lập thân lập danh giúp đời. Trên đường về lai kinh ứng thí, vô tình gặp cảnh Kiều Nguyệt Nga bị cướp chàng đã ra tay trượng nghĩa cứu giúp người bị nạn.)

2. Phân tích

a. Lục Vân Tiên là chàng trai dũng cảm, nghĩa hiệp. Vẻ đẹp đó thể hiện qua hành động đánh cướp cứu người:

- Căm giận lũ bất lương, Lục Vân Tiên sôi sục lên án hành động dã man của chúng. Chàng đã đứng về phía nhân dân, quyết bảo vệ dân.

+ Lục Vân Tiên một mình dùng tay không đánh lại bọn cướp đông người gươm giáo đầy đủ, thanh thế lẫy lừng.

+ “Vân Tiên ghé lại bên đàng /Bẻ cây làm gậy, nhằm làng xông vô”: Hành động khẩn trương, gan dạ, không tính toán hay do dự lao tới cứu người.

+ Các động từ như “ghé”, “bẻ”, “nhằm”, “xông” được sử dụng liên tiếp trong hai câu thơ đã góp phần diễn tả cái dứt khoát của động tác, cái khẩn trương, gấp gáp của tình thế.

+ Hai câu thơ “Kêu rằng: bớ đảng hung đồ/ Chớ quen làm thói hồ đồ hại dân.”: Cách đánh cướp công khai như các anh hùng hảo hán, cho thấy bản tính quân tử của Lục Vân Tiên. Trước khi ra tay, chàng tuyên bố lí do sự ra tay của chàng là vì chính nghĩa, việc ra tay cũng minh bạch, không phải đánh lén.

+ Trận đánh gay cấn, “bốn phía bủa vây bịt bùng” vô cùng nguy hiểm, nhưng càng cho thấy tài năng của Lục Vân Tiên: “tả đột hữu xông/ Khác nào Triệu Tử phá vòng Đương Dang”.

_ “Tả đột hữu xông”: Chủ động tung hoành lâm trận.Cho dù bọn cướp có hung dữ và ngang tàn nhưng Lục Vân Tiên vẫn đánh bằng võ nghệ của mình.

_ Hình ảnh so sánh Lục Vân Tiên với nhân vật anh hùng Triệu Tử, tả đột hữu xung, câu thơ với giọng điệu nhanh, dứt khoát, tất cả thể hiện sức mạnh của nhân vật.

=> Lục Vân Tiên rất dũng cảm, mạnh mẽ và anh hùng, mang cái đức và vẻ đẹp của một đức tướng tài ba.

+ Kết quả của trận đánh: kẻ cướp thua tan tác, bỏ cả gươm giáo, thủ lĩnh Phong Lai bị Vân Tiên tiêu diệt.

⇒ Lời thơ như tiếng reo hò trước sự thắng lợi của công lí. Hình ảnh Lục Vân Tiên qua trận đánh trở thành hình ảnh một người anh hùng thượng võ, bênh vực kẻ yếu, trừ gian diệt ác cho nhân dân

b. Lục Vân Tiên là người chính trực, hào hiệp, khuôn phép, mẫu mực, không màng danh lợi

- Cách cư xử đối với Kiều Nguyệt Nga:

+ “Ta đã trừ dòng lâu la”, “Tiểu thư con gái nhà ai”; “Tên họ là chi”: Ân cần hỏi han, an ủi, chăm sóc chu đáo cho hai cô gái bị nạn.

_ Ngôn ngữ, nói năng của Vân Tiên hết mực từ tốn, giản dị, giọng điệu ân cần, nồng hậu. Những lời động viên,an ủi, hỏi han ấy nói với chúng ta về tấm lòng chàng từ tâm,nhân hậu.

+ “Khoan khoan ngồi đó chớ ra”:  Ứng xử tế nhị cho thấy chàng có lối sống khuôn phép, mẫu mực.

+ Từ chối lạy tạ và lời mời của Nguyệt Nga về nhà nàng để cho nàng đền đáp.

_ Nhưng Vân Tiên "nghe nói liền cười". Một nụ cười rất tươi, biểu lộ một tàm hồn cao cả: vô tư, hào hiệp, khảng khái. Chàng xem việc đánh cướp của mình là một hành động nhân nghĩa.

_ Cách từ chối hết sức tôn trọng và tỏ rõ khí phách của một vị anh hùng.

+ “Làm ơn há dễ cho người trả ơn”; “Nhớ câu kiến nghĩa bất vi… phi anh hùng”: Chàng trước sau kiên định với quan niệm người anh hùng thấy việc nghĩa thì không thể không làm, giúp đỡ người gặp nạn là điều phải làm, không mong trả ơn.

=> Lục Vân Tiên là hình mẫu lý tưởng mà tác gửi gắm niềm tin và ước mong về một xã hội công bằng.

3. Đáng giá:

- Bằng giọng thơ phóng khoáng và ngôn từ bình dị, đoạn trích đã hoàn thiện một cách xuất sắc hình ảnh chàng Lục Vân Tiên anh hùng, nghĩa hiệp.

(Hình ảnh Vân Tiên đánh cướp được khắc họa thần tình. Cử chỉ, hành động, ngôn ngữ và cách ứng xử của chàng rất đẹp, mang phong thái người anh hùng, người tráng sĩ ngày xưa. Tuy nhiên hình tượng này rất chân thật vì lòng thương người, ý chí quả cảm, tinh thần vị nghĩa của Vân Tiên đậm đà màu sắc đạo lí nhân dân ta.)

C. Kết bài

- Lục Vân Tiên đúng là nhân vật lí tưởng mà Nguyễn Đình Chiểu muốn gửi gắm ước mơ, khát vọng cứu nước giúp đời của mình.

- Đọc thơ ông càng thêm trân trọng vẻ đẹp tâm hồn của nhà nho yêu nước, yêu đạo lý mà người dân Nam Bộ vẫn trìu mến gọi là Đồ Chiểu.

(Nếu phải chọn người anh hùng tiêu biểu nhất cho người dân Nam Bộ, tôi tin chắc không ai khác chính là Lục Vân Tiên – một nho sinh chính trực, một người dũng cảm, trọng nghĩa khinh tài. Điều quan trọng là Vân Tiên mang trong mình bản chất hào hiệp, nghĩa khí mà phóng khoáng, chân chất của người dân Nam Bộ. Từng hành động, từng lời nói của chàng đều thấm đượm hơi thở của vùng lục tỉnh Nam Kì. Tôi càng hiểu vì sao cụ Đồ Chiểu lại được nhân dân yêu mến đến vậy. Cụ đúng là “ngôi sao sáng” của nền văn học nước nhà.)