Có phải lúc nào cũng nên theo đuổi ước mơ?

ĐỀ: Nêu suy nghĩ về ý kiến: Có phải lúc nào cũng nên theo đuổi ước mơ?

GỢI Ý

Heminway - nhà văn Mỹ từng nói: “Kẻ khốn cùng nhất trên thế giới này không phải là người không một xu dính túi, mà là kẻ không có nổi một ước mơ”. Hành trình để đi đến một tương lai tươi sáng với thành công và danh vọng nhất định không thể thiếu sự bắt đầu của một ước mơ. Điểm khởi đầu và đích đến của một ước mơ vốn là một hành trình gian khó, vì thế có ước mơ phải có sự bền bỉ đeo đuổi. Nhưng có phải lúc nào cũng nên theo đuổi ước mơ?

Cuộc sống thật sự có ý nghĩa khi được thắp lên từ những ước mơ cao đẹp mà bất cứ ai cũng phải có cho riêng mình. Ước mơ chính là một niềm khát khao, một đỉnh cao mới để chúng ta hướng tới ở tương lai. Nó mang đến một hương vị mới cho sự quyết tâm, là chất xúc tác thúc đẩy mạnh mẽ ý chí và suy nghĩ từ bên trong những tâm hồn còn nhiều e ngại. Một cuộc sống đích thực là khi chúng ta xác định được ước mơ cho bản thân mình. Ước mơ bắt đầu từ việc bạn thích gì và bạn muốn bản thân mình là ai? Ước mơ phải bắt đầu từ tiếng nói của con tim và thực hiện bằng sự quyết tâm trong suy nghĩ. Khi một ước mơ được hình thành trọn vẹn, nó sẽ mách cho bạn biết phải đi đâu và nên làm gì tiếp theo. Mỗi lúc bạn cần một niềm động viên, ước mơ là lời nói có hiệu lực nhất để e ấp nhiệt huyết trong bạn, nuôi một ước mơ chính là bạn đang nuôi một thành công mai sau, có ước mơ ta sẽ làm được nhiều điều hơn cả giới hạn của bản thân.

Ước mơ là một con đường đi đến thành công nhưng đi như thế nào là do ta quyết định. Dù vĩ đại hay nhỏ bé, chúng ta cũng cần đặt vào con đường ấy một ý chí quyết tâm đến cùng, không bỏ cuộc, không cho phép bản thân nghỉ ngơi cho đến khi chạm tay đến mục đích. Ước mơ sẽ mãi mãi là ước mơ nếu trong ấy chứa đầy sự bi quan yếu lòng. Thất bại chắc chắc ai cũng sẽ gặp phải nhưng thái độ của ta trước thất bại sẽ quyết định nhiều thứ to lớn: “ tôi thất bại nhưng tôi sẽ nghĩ ra hướng đi khác hay hơn và tôi thành công” thay vì “ tôi thất bại nên tôi không muốn làm nữa”. Có một ước mơ thì không được phép sợ thất bại, bằng sự bền bỉ đeo đuổi, ước mơ sẽ tìm đến ta.

Ý kiến trên đặt ra một câu hỏi có phải ước mơ nào chúng ta cũng theo đuổi. Nhưng ước mơ sẽ chỉ là mơ ước nếu nó không đi kèm với những sự chuẩn bị cần thiết để thực hiện ước mơ đó. Sự chuẩn bị trong hành trình của mỗi giấc mơ có nhiều thành phần, nhưng thành phần quan trọng nhất là ước mơ đó có thực tế, có phù hợp với hoàn cảnh và mình có đủ tích luỹ tri thức để thực hiện. Ước mơ chỉ thật sự quý giá và đáng trân trọng khi nó được xây bằng sự nỗ lực của bản thân chứ không phải như một món quà trao tay nhau. Giống như việc bạn nhận được những khoản tiền từ bố mẹ, những khoản tiền ấy đôi lúc chẳng giá trị bằng những món tiền bạn tạo ra từ chính đôi tay của mình, dù ít ỏi nhưng đó là công sức của bạn. Đừng bao giờ cho rằng ước mơ là một tầm cao vời vợi khó chạm tới, bạn nên biết rằng “ước mơ về ngày mai dù to lớn đến đâu cũng đều bắt đầu từ những công việc bé nhỏ hôm nay”. Một khu rừng rậm được bắt đầu từ những mầm non, một mùa xuân được bắt đầu từ những cánh én và một ước mơ cũng được bắt đầu bằng những việc làm nhỏ nhặt.

Đúng là có ước mơ ta sẽ làm được mọi thứ, nhưng có ước mơ mà không có sự bền bỉ đeo đuổi thì ước mơ sẽ mãi mãi không thành hiện thực, ta sẽ trở thành kẻ thất bại về sau. Ước mơ phải được chở bằng sự bền bỉ và một lực đẩy của sự quyết tâm. Trên mỗi ước mơ cần thắp lên những ngọn lửa đam mê, khi ấy con đường đến với ước mơ thật dễ dàng. Ước mơ là những điều giản đơn, nhưng đôi khi nó lớn lao đầy ý nghĩa.

Kẻ khốn cùng nhất chính là kẻ không dám cho mình một ước mơ. Kẻ không có ước mơ đã là một thất bại nhưng có ước mơ mà không đeo đuổi đến cùng thì là một thất bại lớn hơn. Con người dường như càng lớn, họ càng dần đánh mất đi ước mơ của bản thân, cả tình yêu và sự quyết tâm cũng nhạt dần. Số nhiều các bạn trẻ khi chạm phải sự khắc nghiệt của cuộc sống, một số thì bỏ cuộc và chọn hướng khác, số còn lại chấp nhận từ bỏ đam mê của bản thân.

Chúng ta hãy cảm nhận những ước mà trong chính con người mình và học cách để nuôi dưỡng nó. Hãy tìm cho mình một hoài bão, đam mê và tự đặt câu hỏi cho mình có dám đánh đổi tất cả để hoàn thành được ước nguyện đó hay không. Xây dựng những kế hoạch và dự định để từng bước cụ thể hoá, hiện thực hoá ước mơ. Muốn làm được điều đó mỗi chúng ta cần tự trang bị cho mình kiến thức và nền tảng giáo dục vững chắc. Cuối cùng, phải biết kiên trì, nhẫn nại và nỗ lực hết mình.

“Cuộc đời không đánh thuế ước mơ” vì thế tại sao chúng ta lại ngại ước mơ cho bản thân mình khi mà ước mơ như là một lí tưởng tồn tại trong cuộc đời. Xin được mượn câu nói của N.Vujicic thay cho lời kết: “không có mục tiêu nào quá lớn, không có ước mơ nào quá xa vời”. Chúng ta hãy xây dựng cho mình ước mơ và đeo đuổi nó không ngừng nghỉ nhé!

Phép lịch sự chính là tấm giấy thông hành cho phép bạn đến mọi vùng đất, mọi văn phòng, mọi ngôi nhà và mọi trái tim trên thế giới

ĐỀ: Nêu suy nghĩ về ý kiến: "Phép lịch sự chính là tấm giấy thông hành cho phép bạn đến mọi vùng đất, mọi văn phòng, mọi ngôi nhà và mọi trái tim trên thế giới.”

GỢI Ý

Chúng ta hay bàn nhiều về đạo đức, nhân cách con người nhưng có lẽ còn ít nói đến phép lịch sự, cách ứng xử trong các quan hệ giao tiếp diễn ra hàng ngày trong gia đình, ngoài cộng đồng. Cũng có người nghĩ rằng phép lịch sự là cái gì xã giao bề ngoài, hình thức làm mất tính đặc thù cá nhân. Họ muốn sống một cách "tự nhiên", riêng biệt, không giống người khác. Điều đó có đúng không? Ở đây, chúng ta thử tìm hiểu về cách xử thế và phép lịch sự qua ý kiến: “Phép lịch sự chính là tấm giấy thông hành cho phép bạn đến mọi vùng đất, mọi văn phòng, mọi ngôi nhà và mọi trái tim trên thế giới.”

“Phép lịch sự” là cách ứng xử, hành vi ứng xử, giao tiếp lễ phép, thanh lịch, có văn hóa ... Một người có cách ứng xử đúng đắn (được giáo dục, hướng dẫn) khi giao tiếp với xã hội phải tuân theo những chuẩn mực nhất định, hành động theo một số quy ước và yêu cầu đã được mọi người coi là thích hợp nhất. Những chuẩn mực, quy ước đó chính là nội dung của cách ứng xử được thể hiện qua phép lịch sự trong đối xử hàng ngày. Còn “tấm giấy thông hành” là giấy đi đường cho phép đến được nhiều nơi. Câu nói muốn khẳng định sức mạnh của phép lịch sự bởi nó là giấy thông hành nối kết con người với cuộc sống, với thế giới, và với mọi trái tim. Những biểu hiện của phép lịch sự là luôn mỉm cười; biết nói lời cảm ơn, xin lỗi đúng lúc; biết lắng nghe người khác; tôn trọng những sở thích, cá tính của người khác; tôn trọng những nét văn hóa của các dân tộc khác...

Giao tiếp, ứng xử lịch sự giúp ta dễ dàng tiếp cận với những người xung quanh, dù người đó khác biệt về sắc tộc, màu da... làm tăng tính hiệu quả trong giao tiếp. Một người có khả năng đối đáp thông minh, ứng xử khéo léo, lịch thiệp sẽ được nhiều người yêu quý, tôn trọng.Một học sinh ngoan ngoãn, vâng lời và luôn chào hỏi thầy cô sẽ được yêu quý hơn những học sinh ăn nói xấc xược, có thái độ vô lễ. Hay như trong các cuộc thi hoa hậu chẳng hạn. Trong vòng chung kết bao giờ cũng sẽ có một câu hỏi về kiến thức xã hội để kiểm tra cách ứng xử của thí sinh. Người có câu trả lời thông minh, sắc bén sẽ luôn được lòng mọi người và ban giám khảo đánh giá cao và có khả năng trở thành hoa hậu cao hơn những thí sinh khác.

Lịch sự cũng là một trong những biểu hiện của lòng tốt, của văn hóa, nếu ta mở lòng thì thế giới xung quanh ta sẽ rộng mở...khiến nâng cao giá trị của bản thân và làm mối quan hệ giữa người với người, giữa các dân tộc trở nên tốt đẹp. Từ cách ứng xử đúng đắn, lịch sự trong giao tiếp xã hội mà người ta có nhận thức đúng đắn về bản thân và về người khác. Điều này giúp ta ngày càng trưởng thành lên và có kinh nghiệm sống ngày càng phong phú. Cách ứng xử lịch sự giúp con người đạt được những yêu cầu mong muốn trong quan hệ giao tiếp, giúp xây dựng những quan hệ tốt trong gia đình, ngoài xã hội, họ làm việc có kết quả và sống thoải mái.

Nếu thiếu phép lịch sự thì con người trở nên lạc lõng, thậm chí là vô cảm, bị đánh giá là thiếu văn hóa... , Những kẻ nói tục chửi bậy, thô lỗ bất lịch sự lại bị xa lánh và ghét bỏ. Họ không chỉ cho thấy rằng bản thân đang không tôn trọng người khác mà chính họ cũng đang không tôn trọng mình. Họ tạo nên một hình ảnh xấu trong mắt những người xung quanh.

Chúng ta hiện nay đang đau đầu, khó chịu về những cử chỉ bất lịch sự diễn ra chung quanh ta, đặc biệt ở lớp trẻ mới lớn lên, ít được giáo dục: gặp người già đến nhà, con cái không chào, lên xe buýt, thanh niên tranh chỗ ngồi - chỗ ngồi tốt, không nhường chỗ người già, phụ nữ có con nhỏ, ra đường chúng xô đẩy người khác không xin lỗi, nói năng thì thô lỗ, luôn mồm chửi tục, chửi đổng, ăn mặc thì lôi thôi, tự động nhận xét bừa bãi về người khác ở nơi công cộng ... Những kẻ bất lịch sự không chỉ thể hiện họ không tôn trọng người khác mà chính họ thiếu lòng tự trọng, đã nêu ra một hình ảnh xấu về bản thân trước mặt người khác.

Vì vậy, ngay từ bây giờ, khi đang là học sinh chúng ta nên học cách ứng xử. Rèn luyện ngay từ những điều nhỏ nhặt sẽ hình thành cho chúng ta một thói quen ứng xử lịch thiệp, có văn hóa. Tục ngữ có câu “Lời chào cao hơn mâm cỗ”, lời nói lịch sự, nhã nhặn sẽ luôn tạo được ấn tượng tốt với người đối diện. Cách ứng xử không chỉ thể hiện qua lời nói mà còn là những hành vi có ý thức. Lễ phép với thầy cô, chan hòa với bạn bè, yêu thương bố mẹ,^ sẽ giúp chúng ta có lối sống lành mạnh và từ đó cách ứng xử cũng trở nên phù hợp. “học ăn, học nói, học gói, học mở” - ứng xử biểu hiện bản thân là một con người phải phép, được giáo dục, có văn hóa.

Ứng xử thể hiện trí tuệ và nhân cách của một con người. Vì vậy, có thể nói, ứng xử lịch sự chính là chiếc chìa khóa để chúng ta tiếp xúc với xã hội, hòa đồng với những con người có hiểu biết, văn mình, lịch sự.

Muốn thành công, bạn không cần là người giỏi nhất. Hãy là người ham học hỏi nhất.

ĐỀ: Nêu suy nghĩ về ý kiến: “Muốn thành công, bạn không cần là người giỏi nhất. Hãy là người ham học hỏi nhất."

GỢI Ý

Bước vào thế kỉ XXI, đất nước ta đang trên đà hội nhập với sự phát triển của thế giới với rất nhiều cơ hội và thử thách. Mỗi con người chúng ta cùng với sự phát triển ấy cũng càng lúc càng trưởng thành hơn và từng bước khẳng định chính mình. Trên con đường đầy chông gai khó khăn ấy, mỗi người nên có riêng cho mình một triết lí sống phù hợp - chìa khóa để mở cánh cửa thành công. Và triết lí sống của người thành công là: “Muốn thành công, bạn không cần là người giỏi nhất. Hãy là người ham học hỏi nhất.”

Câu nói trên thực sự là một bài học, một lời khuyên cũng như lời động viên cần thiết, thiết thực nhất cho bản thân.Trong triết lí sống đã chọn, có lẽ “người giỏi nhất” có một khái niệm khá mơ hồ. Thực sự trên cuộc đời này có vô vàn điều mới lạ không phải ai cũng biết hết được. Có thể họ là “người giỏi” nhưng chưa chắc là “người giỏi nhất”. Họ có thể giỏi, am hiểu về một lĩnh vực nào đó, một khía cạnh nào đó. Nhưng “núi cao còn có núi cao hơn, trời rộng còn có trời rộng hơn”. Còn với “người ham học hỏi nhất”, họ không phải là người giỏi nhất nhưng lại là người mang trong mình ý chí cầu tiến, ham học hỏi, nỗ lực không ngừng, chăm chỉ trau dồi bản thân. Như vậy, để đạt đến thành công, tài năng chưa phải là điều quyết định tất cả mà tinh thần ý chí ham học hỏi, nỗ lực hết mình mới là yếu tố quan trọng nhất.

Chúng ta cần nhấn mạnh đến việc học hỏi. Học hỏi là gì? Học hỏi là tiếp thu tri thức của nhân loại từ sách vở, từ cuộc sống, từ những người xung quanh ta. Học hỏi là một quá trình lâu dài chứ không thể trong một thời gian ngắn, bởi vậy Bác Hồ đã từng nói đó là việc phải tiếp tục suốt đời, không ngừng nghỉ, không mệt mỏi. Cuộc sống ngày càng phát triển không ngừng và tri thức nhân loại thì vô tận và mỗi giây mỗi phút trôi qua là bao tri thức mới được ra đời, nếu không chịu học hỏi nâng cao tầm hiểu biết của mình thì sớm muộn gì cũng sẽ bị tụt hậu và bị đào thải khỏi cuộc sống hiện đại. Trong cuộc sống có rất nhiều khó khăn rắc rối mà chúng ta gặp phải. Nhưng nếu chúng ta chăm chỉ học hỏi, tìm hiểu các khúc mắc, các vấn đề nan giải thì dù có khó khăn đến đâu, bạn vẫn giải quyết được.

Đừng cho rằng mình đã quá giỏi giang, kiến thức của mình đã đủ. Càng đừng ngại hỏi người khác, đừng bỏ lỡ cơ hội được hiểu biết nhiều hơn. Darwin là một nhà bác học nổi tiếng, khi về già vẫn chăm chỉ đọc sách trau dồi kiến thức. Con gái ông thấy lạ, thắc mắc tại sao cha đã lớn tuổi mà vẫn chăm chỉ học tập, ông trả lời: “Bác học không có nghĩa là ngừng học”. Bài học rút ra: Thành công không chỉ dừng lại ở tố chất! Những người đã tài giỏi sao tiếp tục cố gắng? Người kém may mắn hơn ngại gì lời ra tiếng vào, sao không cho mình cơ hội được nỗ lực, cho mình cơ hội để thành công? Bạn có biết câu chuyện về Cụ Cụ Hoàng Ân, quê Bắc Giang, 74 tuổi vẫn thi vào viện Đại học Mở Hà Nội. Cụ cũng cho biết học luật với mục đích chính là giúp bà con ở quê đấu tranh bảo vệ quyền lợi của người nông dân, hiểu luật để giúp những người nông dân nghèo đấu tranh đòi quyền lợi hợp pháp khi bị xâm phạm. Như vậy, thành công vẫn đợi và không chừa một ai nếu có sự nỗ lực nghiêm túc, đúng không?

Vậy mà nhiều thanh niên trẻ ngày nay lại chọn con đường sai cho tương lai, bỏ quên tinh thần ham học hỏi những điều kì thú của cuộc sống. Cũng cần nói về việc học hỏi thiếu chọn lọc - một sai lầm khá phổ biến của nhiều người. Đó là khi bạn tiếp nhận kiến thức một cách ồ ạt, quá nhiều nhưng nó vô ích, không giúp ích cho bạn, thậm chí là làm sai lệch suy nghĩ hành động của bạn. Đó không phải là cứ lên mạng, truy cập, đọc, nghe và xem nhiều... Hãy ghi nhớ và lưu tâm những điều thực sự bổ ích, có ý nghĩa. Đừng để chính bạn phải “chới với” trong biển kiến thức vô tận mà chưa chắc đã “thấm” lâu đến đâu!

Ý kiến tuy đề cao tinh thần ham học hỏi hết mình nhưng chúng ta vẫn không thể coi nhẹ tài năng, người giỏi. Bởi vì nếu năng lực quá kém cỏi thì có nỗ lực như thế nào, kết quả cũng hạn chế một phần nào đó. Mặt khác, cảnh báo cho những ai chỉ ỷ vào tài năng vốn có mà thiếu ý chí học hỏi rồi cũng sẽ thất bại. Người thực sự thông minh là người phải biết vận dụng lợi thế cá nhân kết hợp với cái tâm rộng mở, ham tìm tòi học hỏi để làm việc. Nhất định họ sẽ thành công vượt trội.

Nhưng trên hết, muốn đạt được ước mơ mục tiêu đặt ra, bạn phải là người có ý chí hiếu học. Không chỉ đơn thuần là kiến thức ở nhà trường, kiến thức trong sách vở, trên internet mà còn là kinh nghiệm, bài học quý từ cuộc sống và những người xung quanh. Cái gì cũng cần để học, cái gì cũng cần để được khám phá. Một lần nữa nhấn mạnh đó là tố chất quan trọng nhất để từ bước nhỏ đến bước lớn, thành công sẽ gõ cửa chính bạn. Đây là ý nghĩa sâu sắc nhất của triết lí sống trên muốn truyền tải đến tất cả mọi người.

Tóm lại, câu nói “Muốn thành công, bạn không cần là người giỏi nhất. Hãy là người ham học hỏi nhất” thực sự là một triết lí sống đầy tích cực, nhất là đối với thế hệ những người trẻ tuổi - những người có tố chất riêng, tài năng đáng quý nhưng đừng bao giờ quên đi tinh thần học hỏi, vươn lên cao hơn nữa.Cũng giống như việc “Bạn có thể là một ngôi sao trong sân khấu nhỏ, nhưng chưa chắc đã tỏa sáng ở một sân khấu lớn”, đừng thỏa mãn với chính mình ở hiện tại, hãy trang bị tinh thần rèn luyện bản thân hết mình. Ắt hẳn, với ý chí nỗ lực ấy, chúng ta, tôi và bạn không chỉ được người khác quý mến mà còn thành công trong công việc và cuộc sống hằng ngày.

CÁCH VIẾT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VỀ MỘT HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG.

 NGHỊ LUẬN VỀ MỘT HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG.

I.     ĐỊNH HƯỚNG NỘI DUNG VỀ MỘT HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG.

- Đề tài nghị luận thường gần gũi với đời sống và sát hợp với trình độ nhận thức của học sinh: tai nạn giao thông, hiện tượng môi trường bị ô nhiễm, đại dịch AIDS, những tiêu cực trong thi cử, nạn bạo hành trong gia đình, phong trào thanh niên tiếp sức mùa thi, cuộc vận động giúp đỡ đồng bào hoạn nạn, những tấm gương người tốt việc tốt...

- Nghị luận về một hiện tượng đời sống không chỉ có ý nghĩa xã hội mà còn có tác dụng giáo dục tư tưởng, đạo lí, cách sống đúng đắn, tích cực đối với học sinh, thanh niên.

II.     DÀN Ý CHUNG.

a.     Mở bài:

-     Dẫn dắt vào đề (...) để giới thiệu chung về những vấn đề có tính bức xúc mà xã hội ngày nay cần quan tâm.

-     Giới thiệu vấn đề nghị luận đặt ra ở đề bài: Gọi tên và đánh giá ( tốt hay xấu, phậm vi ảnh hưởng.)hiện tượng xã hội cần nghị luận .

b.     Thân bài:

1.     Định nghĩa khái quát, ngắn gọn hiện tượng xã hội cần nghị luận

2.     Trình bày thực trạng (Biểu hiện tiêu biểu) - Mô tả hiện tượng đời sống được nêu ở đề bài (...). Có thể nêu thêm hiểu biết của bản thân về hiện tượng đời sống đó (.).

Lưu ý: Khi phản ánh thực trạng, cần đưa ra những thông tin cụ thể, tránh lối nói chung chung, mơ hồ mới tạo được sức thuyết phục.

-      Tình hình, thực trạng trên thế giới (.)

-      Tình hình, thực trạng trong nước (.)

-      Tình hình, thực trạng ở địa phương (.)

3.      Phân tích những nguyên nhân của hiện tượng xã hội đã nêu ở trên.

+ Nguyên nhân chủ quan (Bản thân đối tượng): Ý thức - Thói quen

+ Nguyên nhân khách quan (Gia đình, nhà trường, xã hội) : Giáo dục - Môi trường

4.      Phân tích những tác hại của hiện tượng xã hội đã nêu ở trên.

+ Hậu quả, tác hại đối với cá nhân mỗi người: Sức khỏe, thời gian, tiền bạc, nhân cách…..

+ Hậu quả, tác hại đối với cộng đồng, xã hội: Quan hệ tình cảm, kỉ luật….

5.      Đề xuất những giải pháp - Bài học hành động:

a.     Đề xuất những giải pháp: Lưu ý: Cần dựa vào nguyên nhân để tìm ra những giải pháp khắc phục.

- Những biện pháp tác động vào hiện tượng đời sống để ngăn chặn (nếu gây ra hậu quả xấu) hoặc phát triển (nếu hậu quả tốt):

+ Đối với bản thân.

+ Đối với địa phương, cơ quan chức năng: .

+ Đối với xã hội, đất nước: .

+ Đối với toàn cầu

a. Bài học hành động:

-      Khẳng định: ý nghĩa, bài học từ hiện tượng đời sống đã nghị luận. (tốt/ xấu, đúng /sai...)

-      Đưa ra các hành động cụ thể của bản thân để loại bỏ hay phát huy hiện tượng.

c.      Kết bài:

-      Khẳng định chung về hiện tượng đời sống đã bàn (.)

-      Lời nhắn gửi đến tất cả mọi người (.)

III.     VÍ DỤ MINH HỌA

Đề. Thói ỷ lại là căn bệnh nguy hiểm đang dần hủy diệt sức trẻ. Viết một bài văn trình bày suy nghĩ về ý kiến trên.

a. Mở bài:

-     Trong cuộc sống, có rất nhiều vấn đề đòi hỏi con người phải tự giải quyết bằng chính sức lực,khả năng của bản thân mình. Nhưng hiện tại có rất nhiều người vẫn có thói ỷ lại vào người, phó mặc hoàn toàn số phận, cuộc đời mình vào tay kẻ khác từ việc lớn đến việc nhỏ.

- Đó là quan niệm, lối sống lệch lạc mà bất cứ ai cũng cần phải khắc phục.

b.      Thân bài:

1. Giải thích

- Ỷ lại là tự bản thân không có ý thức trách nhiệm, không cố gắng trong cuộc sống mà dựa dẫm, trông chờ vào sự giúp đỡ của người khác một cách thái quá.

- Căn bệnh đang hủy diệt sức trẻ: là cách nói hình ảnh diễn tả tác hại của thói ỷ l ại đến thế hệ trẻ, khiến họ trở nên thụ động, không có khả năng đối phó với những thử thách trong cuộc sống.

- Ý nghĩa: Câu nói nhấn mạnh đến tác hại của thói ỷ lại và cảnh báo về một hiện tượng trong đời sống: thói ỷ lại đang là căn bệnh nguy hiểm đối với con người, đặc biệt là thế hệ trẻ.

2.      Thực trạng:

- Nhiều bạn trẻ sống ỷ lại, dựa dẫm vào người khác. Họ thờ ơ với cuộc sống, công việc học tập của chính mình, không suỵ nghĩ cho tương lai, để mặc bố mẹ sắp đặt mọi việc, bé thì được mua điểm, lớn thì được chạy việc cho.

- Không khó để bắt gặp những cảnh tượng bố mẹ đưa đón con đi học mỗi ngày dù con đã học cấp ba hay sinh viên đại học. Ở nhà, mẹ cũng là người giặt giũ, nấu cơm, dọn phòng.... gặp bài tập khó thì nhờ vả bạn bè,...

3.      Nguyên nhân dẫn tới thói ỷ lại:

-     Do sự lười biếng trong cả vận động và tư duy. Họ thích sống dựa vào người khác, thiếu đi tính độc lập, tự chủ cần có.

-     Do được gia đình nuông chiều. Bố mẹ gần như quyết định hộ con cái mọi thứ và nhiệm vụ của đứa con chỉ là ngoan ngoãn làm theo ý cha mẹ, nếu có vấn đề gì thì cha mẹ sẽ là người. chịu trách nhiệm.

4.      Hậu quả của thói ỷ lại:

-     Người sống ỷ lại, quen dựa dẫm thường lười lao động, suy nghĩ, tư duy, thiếu năng lực đưa ra quyết định trong những hoàn cảnh cần thiết.Từ đó, họ không làm chủ được cuộc đời, không có bản lĩnh, không có sáng tạo,... dễ gặp thất bại trong mọi việc.

-     Họ trở thành gánh nặng cho gia đình, xã hội. Họ giao phó vận mệnh của mình vào tay người khác và đánh mất hoàn toàn quyền tự chủ trong công việc cũng như trong cuộc sống.

-     Tương lai của đất nước không thể phát triển tốt đẹp nếu những chủ nhân tương lai của đất nước đều lười biếng, ỷ lại như vậy.

=> Đó là quan niệm sống lệch lạc.

5.      Giải pháp - Bài học nhận thức và hành động

-     Thế hệ trẻ cần học cách tự đứng trên đôi chân của mình, không được tự biến mình thành cây tầm gửi trong cuộc sống.

-     Gia đình, nhà trường, xã hội cần thay đổi quan niệm về tình yêu thương và giáo dục, không nuông chiều hay quá bao bọc, cần hình thành và rèn luyện tính tự lập cho con em mình.

-     Bản thân mỗi chúng ta cần tích cực rèn luyện, trau dồi kiến thức, kỹ năng sống thật tốt để luôn là người có bản lĩnh, có chính kiến và chủ động đưa ra những quyết định tỉnh táo, sáng suốt trong mọi việc.

c.     Kết bài :

Thói quen ỷ lại là một hòn đá cản bước bạn đến với thành công, muốn làm nên nghiệp lớn, bạn phải đá chúng ra khỏi con đường của mình.

CÁCH VIẾT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ

NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ

I.         ĐỊNH HƯỚNG NỘI DUNG VỀ MỘT TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ.

-           Vấn đề nhận thức: lí tưởng, mục đích sống...

-           Vấn đề về đạo đức, tâm hồn, tính cách: lòng yêu nước, lòng nhân ái, vị tha, bao dung, độ lượng; tính trung thực, dũng cảm, chăm chỉ, cần cù, thái độ hòa nhã, khiêm tốn; thói ích kỉ, ba hoa, vụ lợi.

-           Vấn đề về các quan hệ gia đình: tình mẫu tử, tình phụ tử, tình anh em.

-           Vấn đề về các quan hệ xã hội: tình đồng bào, tình thầy trò, tình bạn.

-           Vấn đề về cách ứng xử, đối nhân xử thế của con người trong cuộc sống.

II.        DÀN Ý CHUNG.

a.        Mở bài:

-           Dẫn dắt vào vấn đề cần nghị luận

-           Nêu tư tưởng đạo lý cần nghị luận ra

-           Khái quát vai trò của tư tưởng đạo lý cần nghị luận.

-           Trích dẫn ( nếu có)

b.        Thân bài:

1.        Giải thích tư tưởng, đạo lí cần nghị luận (...).

-Tùy theo yêu cầu đề bài có thể có những cách giải thích khác nhau:

+ Giải thích khái niệm, trên cơ sở đó khẳng định ý nghĩa, nghĩa vai trò tư tưởng đạo lý cần nghị luận.

+ Giải thích nghĩa đen của từ ngữ, rồi suy luận ra cả câu, trên cơ sở đó xác định ý nghĩa vai trò tư tưởng đạo lý cần nghị luận.

+ Giải thích mệnh đề, hình ảnh trong câu nói , trên cơ sở đó xác định nội dung, ý nghĩa vai trò tư tưởng đạo lý cần nghị luận.

2.        Biểu hiện

-           Đặc trưng tiêu biểu tư tưởng đạo lý cần nghị luận.

-           Dẫn chứng thực tế ( gương danh nhân, câu chuyện,..) của tư tưởng đạo lý cần nghị luận.

3.        Phân tích và chứng minh những mặt đúng của tư tưởng, đạo lí cần bàn luận (.)

Bản chất của thao tác này là giảng giải nghĩa lí của vấn đề được đặt ra để làm sáng tỏ tới cùng bản chất của vấn đề. Phần này thực chất là xác định ý nghĩa và vai trò tư tưởng đạo lý cần nghị luận trong cuộc sống. Cần trả lời các câu hỏi sau:

-           Vì sao phải có tư tưởng đạo lý cần nghị luận.?

-           Tư tưởng đạo lý cần nghị luận có giá trị gì? ( Lợi ích tư tưởng đạo lý cần nghị luận mang lại cho con người là gì?)

-           Nếu không có tư tưởng đạo lý cần nghị luận thì sao?

4.        Đánh giá, phê phán (bàn bạc, mở rộng, đề xuất ý kiến.):

-           Đánh giá vấn đề: Nêu ý nghĩa của vấn đề, mức độ đúng - sai, đóng góp - hạn chế của vấn đề.

-           Phê phán, bác bỏ những biểu hiện sai lệch có liên quan đến vấn đề đang bàn luận (...)

5.        Rút bài học nhận thức và hành động

-           Từ sự đánh giá trên, rút ra bài học kinh nghiệm trong cuộc sống cũng như trong học tập, trong hận thức cũng như trong tư tưởng, tình cảm, .

-           Bài học hành động :

-           Đề xuất phương châm đúng đắn cho bản thân (Thực chất trả lời câu hỏi: Phải làm gì? .

c.        Kết bài:

-           Khẳng định chung về tư tưởng, đạo lí đã bàn luận ở thân bài (.)

-           Lời nhắn gửi đến mọi người (.)

III.      VÍ DỤ MINH HỌA

A.     Dạng 1. Tư tưởng, đạo lí được đặt trong một ý kiến, nhận định...

Đề. Em hãy viết một bài văn trình bày suy nghĩ của mình về ý kiến sau: “Phẩm giá con người là những viên đá quý, viên đá đó còn lấp lánh đẹp đẽ hơn nếu được lồng vào cái giá khiêm tốn”.

a.                Mở bài:

- Khiêm tốn là đức tính, phẩm chất có ý nghĩa quan trọng khẳng định giá trị con người.

- Sự khiêm tốn làm phẩm giá con người trở nên cao quý hơn, toàn vẹn hơn.

- Trích dẫn câu nói

b.               Thân bài:

1.                Giải thích:

+ Phẩm giá con người: là phẩm chất tốt đẹp, cao quý của con người.

+ Viên đá quý: là hình ảnh gợi lên cái đẹp, sự trong sáng, luôn được trân trọng, nâng niu.

+ Khiêm tốn: là sự kính nhường, có ý thức và thái độ đúng mực trong việc đánh giá bản thân, không tự mãn, tự kiêu, không tự cho mình hơn người.

+ “viên đá đó còn lấp lánh đẹp đẽ hơn nếu được lồng vào cái giá khiêm tốn: Phẩm giá của con người càng đẹp hơn, càng tỏa sáng và có giá trị hơn khi những phẩm giá ấy được gắn liền với lòng khiêm tốn

=> Câu nói khẳng định, sự khiêm tốn làm phẩm giá con người trở nên cao quý hơn, toàn vẹn hơn. Là đức tính tốt mà mỗi người cần trau dồi, rèn luyện.

2.                Biểu hiện: Tính khiêm tốn được thể hiện ở một số phương diện sau:

+ Trong quá trình nhận thức của mỗi cá nhân khi suy đoán hay trình bày một vấn đề nào đó trước đám đông.

+ Thể hiện trong cách phát ngôn: sử dụng từ ngữ giản dị, dễ hiểu, có sức tác động đến lòng người, không “đao to búa lớn” hay “cao siêu huyền bí”.

+ Thái độ ứng xử của mỗi người: luôn nghiêm khắc với mình, rộng lượng với người, luôn “kính trên nhường dưới”

3.                Phân tích, chứng minh vấn đề:

-           Mỗi người sinh ra đều nỗ lực hoàn thiện phẩm giá của bản thân. Khiêm tốn là đức tính, phẩm chất có ý nghĩa quan trọng khẳng định giá trị con người. Đó thái độ không tự đề cao mình, đánh giá đúng mực về khả năng của bản thân, luôn tích cực học hỏi người khác.

-           Ý nghĩa của tính khiêm tốn:

+ Sự khiêm nhường trong cuộc sống giúp chúng ta có thể hài hòa trong mọi mối quan hệ, thân thiện trong giao tiếp

+ Khi biết khiêm nhường, không tự mãn với những gì mình có, không kiêu căng trước những thành công đạt được, nhìn nhận đúng khả năng của bản thân chúng ta sẽ có động lực để vượt qua những trở ngại thực hiện những hoài bão, ước mơ. Trên hành trình bước đến thành công, người khiêm nhường học hỏi được nhiều điều hữu ích, mở mang thêm hiểu biết, hoàn thiện bản thân nhiều hơn.

-           Khiêm tốn là đức tính quý nhưng cũng không nên khiêm nhường thái quá mà trở nên nhút nhát, thụ động, hèn yếu.

4.                Phê phán:

-           Bên cạnh đó có những người chưa ý thức hết giá trị của tính khiêm tốn luôn tự cao, tự mãn, kiêu căng, khoe khoang. Những người đó sẽ chỉ nhận lại sự xa lánh của mọi người; tầm nhìn cũng hạn hẹp dần, vì “điều chúng ta biết chỉ là một giọt nước, điều chúng ta không biết mênh mông như đại dương”.

5.                Bài học nhận thức và hành động:

-           Khiêm tốn thể hiện sự trưởng thành của một con người: “Chùm lúa chín sẽ cúi đầu, quả táo chín sẽ đỏ mặt”, nó đã nhắc nhở chúng ta rằng, thành công nhờ đức tính khiêm tốn”

-           Để có thể trở thành một người biết khiêm tốn chúng ta cần nỗ lực rèn luyện hàng ngày, tự tu dưỡng chính mình để ngày một hoàn thiện về mọi mặt.

c.                Kết bài:

-           Câu nói giản dị nhưng đã nêu lên một bài học thấm thía với cuộc đời mỗi chúng ta.

-           Mỗi người hãy nỗ lực hoàn thiện phẩm giá của bản thân nhất là phải khiêm tốn.

B.     Dạng 2. Tư tưởng, đạo lí được nêu trực tiếp hoặc đặt trong một câu hỏi ...

Đề. Em hãy viết một bài văn trình bày suy nghĩ của mình về về vai trò của tinh thần học hỏi trong bối cảnh của sự tăng trưởng mạnh mẽ về kinh tế - xã hội hiện nay.

a.                Mở bài:

-           Việc học là việc cả đời của mỗi con người, bởi vì kiến thức xã hội là vô cùng vô tận.

-           Để thành công, chúng ta phải không ngừng học hỏi, phải dựa vào tài năng của mình mà nâng cao tầm hiểu biết.

- Trong bối cảnh của sự tăng trưởng mạnh mẽ về kinh tế - xã hội hiện nay thì vai trò của tinh thần học hỏi càng quan trọng.

b.               Thân bài:

1.                Giải thích:

- Học hỏi là quá trình tiếp thu tri thức từ sách vở, từ cuộc sống, từ các mối quan hệ, từ những người xung quanh. Quá trình học hỏi diễn ra lâu dài, bền bỉ.

- Tinh thần ham học hỏi là luôn tìm tòi, mày mò và nghiên cứu. Căn bản là phải biết lắng nghe và áp dụng những điều học được vào thực tế.

=> Không ngừng học hỏi là con đường dẫn đến thành công. Cuộc sống ngày càng phát triển nếu không chịu học hỏi nâng cao tầm hiểu biết của mình thì sớm muộn gì cũng sẽ bị tụt hậu và bị đào thải khỏi cuộc sống hiện đại.

2.                Biểu hiện:

- Bác Hồ là một tấm gương sáng ngời của một người học hỏi không ngừng. Bác học ngoại ngữ, học viết báo, nghiên cứu chủ nghĩa Mác-Lênin, nghiên cứu và tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hóa nhân loại, đặc biệt là văn hóa phương Đông và văn hóa phương Tây. Người biết và sử dụng thông thạo trên mười ngoại ngữ nhờ tự học chứ không qua một trường đào tạo chính quy nào. Người học ở sách báo, đồng nghiệp, bạn bè, nhân dân.

3.                Phân tích, chứng minh vấn đề:

- Đời sống xã hội, nền kinh tế hiện nay đều đang trong quá trình tăng trưởng mạnh mẽ, tạo ra nhiều cơ hội và cũng nhiều thách thức. Tinh thần học hỏi có vai trò vô cùng quan trọng, cần thiết, giúp mỗi người thích nghi với sự phát triển của xã hội, tận dụng cơ hội để phát triển cá nhân cũng như góp phần vào sự ổn định và phồn thịnh của cộng đồng.

- Học sẽ mang lại những thay đổi to lớn cho cuộc đời mỗi con người và có thể là cả thế giới.

+ Tinh thần học hỏi giúp người học làm chủ kiến thức, không chỉ nắm bắt tri thức ở mức tái hiện, thông hiểu mà còn vận dụng những tri thức đó vào cuộc sống.

+ Giúp con người trở nên năng động, sáng tạo, không ỷ lại, không phụ thuộc vào người khác. Từ đó biết tự bổ sung những khiếm khuyết của mình để tự hoàn thiện bản thân .

-           Học phải đi đôi với hỏi để biến tri thức thực sự thành của mình chứ không phải chỉ là sự tiếp nhận thụ động. "Học đi đôi với hành"

-           Nếu không chịu học hỏi thì sớm muộn cũng sẽ tụt hậu và bị đào thải khỏi xã hội hiện đại.

4.                Phê phán:

-           Chúng ta cần phê phán những người có tư tưởng sai lệch, những thành phần không thấy được tầm quan trọng của việc học dẫn đến không có tinh thần chủ động học tập, luôn ỷ lại, ù lì, lười nhác, không có ý chí, nghị lực, học tới đâu hay tới đó.

5.                Bài học nhận thức và hành động:

-           Mỗi chúng cần ý thức được vai trò, ý nghĩa quan trọng của việc học, từ đó nâng cao tinh thần học hỏi.

-           Bản thân mỗi con người cần có ý chí, nghị lực, chủ động, tích cực, sáng tạo, độc lập trong học tập. Khi tiếp nhận một tri thức mới, chúng ta cần tích cực tư duy, suy nghĩ để nắm bắt tri thức sâu hơn, vững vàng hơn.

c.                Kết bài:

-           Tinh thần học hỏi luôn có vai trò, ý nghĩa quan trọng đối với mọi thời đại, đặc biệt là trong thời kì công nghiệp hóa - hiện đại hóa hiện nay.

C.     Dạng 3. Tư tưởng, đạo lí được rút ra từ một câu chuyện, hình ảnh...

Đề. Truyện kể rằng, tại Viện Nghiên Cứu Cao Cấp Princeton, Einstein ra đề thi cho sinh viên. Một anh phụ giáo hớt hải chạy đến báo ông biết: “Thưa giáo sư, đề thi năm nay giống y như năm trước, chắc là giáo sư quên không để ý". Einstein mỉm cười: “Đề thi thì giống nhưng đáp số thì đã khác!” (Alber Einstein - tudiendanhngon.vn)

Câu trả lời của Einstein đã gợi cho em suy nghĩ gì?

a.                Mở bài:

-           Sáng tạo là yếu tố quyết định trực tiếp tới thành công của con người thời nay. Bởi là nó cách duy nhất, tốt nhất để giúp con người vượt qua những ràng buộc của hoàn cảnh để vươn lên và đạt được những mục đích và đạt đến thành công.

-           Tóm tắt câu chuyện.

b.               Thân bài:

1.        Giải thích Ý nghĩa của câu chuyện:

-           Lời thông báo của anh phụ giáo: “Thưa giáo sư, đề thi năm nay giống y như năm trước, chắc là giáo sư quên không để ý” nhằm nhắc Einstein về sai sót của mình và đổi đề mới.

-           Nhưng Einstein mỉm cười “Đề thi thì giống nhưng đáp số thì đã khác!” đã cho thấy dù đề thi quen nhưng cái ông cần ở sinh viên là những cách giải mới.

=> Câu trả lời của Einstein đã khẳng định: Con người phải không ngừng tìm tòi sáng tạo để hoàn thiện vì mọi đích đến đều có lối đi của riêng mình.

2.        Biểu hiện:

-           Không có sáng tạo, liệu những con người như Edison, Picasso, Mark Zukerberg... có ghi được tên tuổi mình vào lịch sử nhân loại; chúng ta có có được những kiệt tác nghệ thuật để chiêm ngưỡng, những đồ vật, ứng dụng tiện ích để sử dụng hay không?

-           Chỉ với chiếc kẹp giấy đơn giản, bạn đã có thể làm được giá treo dây điện thoại vừa tiện lợi, vừa rất gọn gàng

-           Bạn cảm thấy khó chịu vì bị đổ sữa ra hoài, hãy thử đổi cách cầm bình, như thế là ok rồi!

3.        Phân tích, chứng minh:

-           Sáng tạo là tìm ra những thứ mới mẻ mà trước đó con người chưa tìm ra, là làm nên những điều mới mẻ mà trước đó con người chưa làm được. Đó có thể là việc tạo nên một ý tưởng đột phá trong công việc hoặc từ ý tưởng đó phát triển thành những sản phẩm thực tế, hiện hữu. Một sự sáng tạo thành công là khi sáng tạo đó được đưa vào thực tế, ý tưởng được sử dụng trong công việc. Khi sáng tạo đạt đến mức độ cao nhất, nó được hiện thực hóa thành những phát minh khoa học, những bằng sáng chế có giá trị của những nhà phát minh.

-           Con người phải không ngừng tìm tòi, sáng tạo bởi khả năng sáng tạo có vai trò rất quan trọng trong sự tồn tại, phát triển của con người và xã hội:

+ Sự tìm tòi, sáng tạo cho thấy khả năng về trí tuệ con người là không có giới hạn, rất đáng khâm phục. Con người khi biết tìm tòi, sáng tạo sẽ vận động suy nghĩ một cách tích cực, không dựa vào những điều có sẵn mà bỏ quên những năng lực tiềm ẩn hoàn toàn có thể phát huy của bản thân và sẽ thành công hơn trong cuộc sống.

+ Sự tìm tòi sáng tạo của mỗi con người còn giúp xã hội phát triển theo đúng quy luật vận động của nó, không chỉ dừng lại ở những điều đã có từ trước. Đồng thời đưa nền văn minh nhân loại tiến lên, giúp đất nước ngày càng giàu mạnh.

-           Nếu không tìm tòi, sáng tạo: con người thụ động, rập khuôn, máy móc, không phát huy được cá tính sáng tạo của mình, không phát huy được những giá trị tự thân vì thế xã hội cũng trở nên trì trệ, lạc hậu, cuộc sống trở nên nghèo nàn.

4.        Phê phán:

-           Sáng tạo không phải là điều dễ dàng, có được một sáng tạo có giá trị, có thể ứng dụng trong thực tế lại càng khó. Do vậy con người phải không ngừng sáng tạo và không thể mong muốn sự sáng tạo ngay lập tức có hiệu quả.

-           Cần phê phán một số quan điểm sai lầm về khả năng sáng tạo: sáng tạo là chuyện dễ dàng, sáng tạo chỉ có ở tuổi trẻ, chỉ cần sáng tạo là có thể thành công. Phê phán những người không chịu tìm tòi sáng tạo và những kẻ tạo ra những sản phẩm sáng tạo với mục đích xấu xa, ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống của nhân loại.

5. Bài học nhân thức và hành động:

-           Mỗi người cần ý thức được tầm quan trọng của việc không ngừng tìm tòi sáng tạo, tìm ra một lối đi riêng, luôn biết làm mới bản thân, làm mới những suy nghĩ theo lối mòn. Khơi dậy khả năng sáng tạo của bản thân bằng cách không ngừng học hỏi, luôn lao động chăm chỉ và tích cực ngẫm nghĩ, dành thời gian cho sự sáng tạo, tìm đến những không gian sáng tạo và người giàu tính sáng tạo.

-           Bên cạnh sự tìm tòi sáng tạo, mỗi người cũng cần phát triển những phẩm chất khác

c.                Kết bài:

-           Hãy đánh thức khả năng sáng tạo bằng những suy nghĩ, hành động cụ thể. Có như vậy, chúng ta mới có thể sống một cuộc đời có ý nghĩa, phát triển khả năng của chính mình cũng như đóng góp tích cực cho quê hương, đất nước.