“Truyện Kiều của Nguyễn Du ”rất thành
công trong nghệ thuật tả cảnh .Đoạn trích “Cảnh ngày xuân ”là đoạn thơ tiêu biểu
thể hiện rõ tài năng miêu tả cảnh của nhà thơ .
Bốn câu thơ đầu đã miêu tả cảnh ngày
xuân đẹp như một bức tranh . Nhà thơ đã lựa chọn những chi tiết tiêu biểu nhất
mang nét đặc trưng của ngày xuân để khắc hoạ .
“Ngày xuân con
én đưa thoi
Thềm quang chín chục
đã ngoài sáu mơi ”.
Giữa bầu trời bao la mêng mông là những
cánh én bay qua , bay lại như đưa thoi. hai chữ “đưa thoi ”rất gợi hình gợi cảm .Nó vừa gợi được cánh én như con thoi bay
qua , bay lại chao lượn , vừa thể hiện được thời gian ngày xuân đang trôi nhanh
. Nhà thơ mượn cách nói của dân gian , “thời gian thấm thoắt thoi đưa” để miêu
tả . Cảnh ngày xuân hiện nên trong thơ
ông vừa bình dị vừa sống động .
Sau cánh én đưa thoi là ánh xuân , là
“thềm quang ” của mùa xuân khi đã ngoài sáu mươi . Cách tính thời gian và miêu
tả vẻ đẹp mùa xuân của Nguyễn Du mang những nét rất riêng . hai chữ “Thềm quang
”để thể hiện mùa xuân đã sang tháng ba .Hai chữ ấy đã gợi nên màu hồng của ánh
xuân , cái đầm ấm của khí xuân , cái mêng mông bao la của đất trời .Câu thơ đã
thể hiện được không gian mùa xuân thật trong sáng .
Bức tranh mùa xuân ấy còn là sắc xanh
mơn mởn , ngọt ngào của cỏ non trải ra , lan rộng như tấm thảm tới tận chân trời
.
“ Cỏ non xanh tận
chân trời
Cành lê trắng điểm
một vài bông hoa ”.
Người đọc đều cảm nhận thấy nhà thơ
Nguyễn Du đã tiếp thu những yếu tố miêu tả của câu thơ cổ Trung Quốc .
“Cỏ thảm liền
với trời xanh
Trên cành lê
có mấy bông hoa ”.
Nhưng ở dây , Nguyễn Du đã có điểm sáng
tạo .Ông đã thiên về miêu tả sắc trắng của bông hoa .Dùng phép đảo ngữ đưa tính
từ “trắng lên trước cụm từ “vài bông hoa”để cùng với tính từ “ xanh ”ở câu trên
.Câu thơ của Nguyễn Du đã trở thành bức hoạ với gam màu dịu dàng .Trên nền xanh
của cỏ biếc , điểm xuyến một vài bông hoa lê trắng đã tạo thành một bức gấm
thêu .Nghệ thuật phối hợp sắc màu của Nguyễn Du thật tài tình . Cái màu xanh
–trắng hài hoà ấy gợi lên cảm giác cảnh mênh mông mà không quạnh vắng , trong
sáng mà trẻ trung , nhẹ nhàng mà thanh khiết .
Như vậy , bốn câu thơ đầu là một bức
tranh về ngày xuân bằng ngôn từ .Bức tranh ấy đẹp , bình dị mà thơ mộng .Đó là
bức tranh có màu sắc hài hoà , dịu dàng , tươi tắn .Đó là màu xanh của cỏ , màu
trắng của hoa lê. Bức tranh ấy có không gian mênh mông , thoáng đạt .Có những cánh én đang chao lượn .
có màu hồng của ánh thềm quang . Vẽ được bức trang xuân hoa lê như vậy đã thể
hiện rõ tình yêu thiên nhiên , sự gắn bó với cảnh vật ngày xuân của Nguyễn Du .
Qua đó ta cảm nhận được một bức tranh thiên nhiên đẹp .Đó là một nét đẹp truyền thống văn hoá của dân tộc
ta.
