Cha mẹ nào
cũng mong muốn điều tốt đẹp nhất cho con mình. Tuy nhiên cách thức nào để những
kỳ vọng của cha mẹ trở thành động lực cho sự phát triển và thành công của con
thì không phải ai cũng hiểu rõ.
Bất cứ cha mẹ
nào cũng mong con được mạnh khỏe, hạnh phúc và thành công. Họ luôn muốn bảo vệ
con khỏi thất bại, đau khổ, hy vọng con trở thành phiên bản tốt hơn mình, để sống
tốt hơn cha mẹ, hoàn thành được những gì cha mẹ chưa làm được… Và cha mẹ thường
sẽ bằng cách này hay cách khác định hướng, khuyến khích, hỗ trợ, hay thúc giục,
đòi hỏi, thậm chí ép buộc con đạt được những tiêu chuẩn, yêu cầu… mà mình đặt
ra. Kỳ vọng của cha mẹ nếu tích cực sẽ giúp con cái có một động cơ đủ lớn để phấn
đấu, là điểm tựa để con trẻ dựa vào khi chán nản hoặc gặp trở ngại.
Albert
Einstein có một câu nói nổi tiếng: “Nếu bạn đánh giá một con cá bằng khả
năng leo cây thì cả đời nó sẽ nghĩ rằng mình ngu ngốc”. Tuy nhiên, liệu có
khi nào cha mẹ đang biến con mình thành chú cá được cha mẹ mong muốn có thể
trèo cây kia? Để kỳ vọng của cha mẹ không trở thành gánh nặng trên vai con trẻ,
mà còn hỗ trợ con trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình, cha mẹ hãy cố gắng
dung hòa giữa kỳ vọng của mình và khả năng, mong muốn của con.
Áp lực thường
sẽ là động lực cho sự cố gắng, nỗ lực của bản thân để đạt được mục tiêu mà mình
đặt ra. Nếu bố mẹ tạo áp lực, nhất là áp lực học tập một cách phù hợp thì điều
này rất quan trọng. Nếu cha mẹ biết cách chấp nhận thực tế nếu con không làm được
như mình mong đợi; ủng hộ con, khuyến khích và hỗ trợ con làm điều mà con có thể
làm tốt hơn cả. thì con mới học tập với niềm yêu thích, sự tự tin, và mới có thể
đạt được thành công cao nhất.
Những kỳ vọng
của cha mẹ cùng sự bất đồng trong suy nghĩ của hai thế hệ đã vô tình đặt lên
các con những áp lực mà cha mẹ lại không hề hay biết. Nếu cha mẹ thấu hiểu con sẽ
tìm ra thế mạnh, lợi thế của con, giúp con phát triển, để luôn là chỗ dựa tinh
thần để con vững bước trên con đường phía trước. Khi đã thấu hiểu con, hiểu được
năng lực, mong muốn của con, cha mẹ sẽ nhận ra việc tôn trọng con sẽ không còn
quá khó khăn nữa. Cha mẹ sẽ thông cảm hơn với con, đỡ sốt ruột hơn và bớt áp đặt
hơn kể cả khi con không có sở thích hay ước mơ rõ ràng. Cha mẹ sẽ trở thành bạn
đồng hành với con khám phá bản thân thay vì chăm chăm nhắm về một mục tiêu mà bố
mẹ cho là tốt nhất. Nó làm giảm đi những căng thẳng và vất vả từ áp lực thi cử,
bài vở đến điểm số trong quá trình học tập, nhất là các bạn học sinh cuối cấp.
Việc đặt áp lực vừa phải vừa giúp con có thể đạt được mục tiêu, trẻ được làm
công việc, được học môn học mình yêu thích, hứng thú và bản thân con sẽ có thêm
động lực học tập.
Trong các gia
đình Việt Nam hoặc châu Á nói chung, sự hiếu thảo thường đồng nghĩa với phục
tùng, con cái thường nỗ lực làm theo yêu cầu của cha mẹ, hầu như không phản đối,
không làm trái. Nhưng đó chính là lý do cha mẹ thường không hiểu được mong muốn
của họ có phù hợp với khả năng và mong muốn của con không. Họ kỳ vọng ở con cái
nhiều hơn mức mà trẻ có thể đáp ứng. Rất nhiều bạn trẻ đã không còn được tự do
vui chơi phù hợp với lứa tuổi. Không còn được làm những việc theo đúng sở
thích. Thay vào đó là thời gian của các bạn chỉ dành cho việc học mà thôi. Thời
gian nghỉ ngơi không có, không ăn uống đầy đủ, tình trạng mệt mỏi. Nó làm nảy
sinh những cảm xúc tiêu cực như chán nản, tự ti, thất vọng về chính mình, co
mình lại và không dám thể hiện bản thân. Kết quả học tập giảm sút, hoặc con học
kém hơn so với khả năng thực tế của mình; Nhiều trường hợp thương tâm xảy ra chỉ
vì chứng lo âu và trầm cảm của các bạn trẻ mà nguyên nhân thường xuất phát từ
những áp lực học tập và từ chính gia đình của mình. Cuộc đời thực ra rất dài; Các
bậc cha mẹ thay vì dành cả đời để nói câu “giá như”, thì vẫn có thể dành ra vài
năm để làm lại một điều sẽ không bao giờ khiến con nuối tiếc và cha mẹ hối hận.
Thấu hiểu con,
yêu thương con, luôn đồng hành và ủng hộ con chính là chìa khóa để cha mẹ giúp
con có một cuộc sống hạnh phúc. Cha mẹ cần quan sát, đồng hành, trao đổi với
con đủ lâu và đủ sâu để hiểu năng lực, tố chất của con, hiểu con muốn gì, cần
gì, lắng nghe cảm xúc của con, tôn trọng ước mơ của con. Mỗi quyết định liên
quan đến cuộc đời con nên được đưa ra sau khi đã cân nhắc kỹ càng những yếu tố
trên. Hãy ngồi lại nói chuyện nghiêm túc với con, để hoặc là động viên con đi
tiếp hành trình đã chọn, hoặc cho con chọn lại nếu đó thực sự là điều con muốn.
Hãy động viên và tạo động lực cho con dù con mình không hoàn thành tốt nhiệm vụ
học tập. Những lời động viên sẽ trở tiếp thêm cho con sức mạnh để cố gắng phấn
đấu trong thời gian sắp tới đấy. Thay vì buộc con phải làm như thế nào, như thế
kia mới tốt. Tại sao bạn không để con nói ra sự lựa chọn của mình và chia sẻ rằng
con sẽ chịu trách nhiệm nếu có việc không may xảy ra. Bất kể kết quả như thế
nào, nếu bạn đã nhìn thấy quá trình cố gắng và nỗ lực của con. Hãy trân trọng
nó.
Có thể nói
tình yêu thương nuôi lớn con trẻ, nhưng sự tự tin sẽ chắp cách cho cuộc đời của
con trẻ. Ai có được cả hai điều đó, sẽ có được một cuộc đời trọn vẹn. Cha mẹ
hãy đồng hành cùng con trong quá trình trưởng thành. Hơn tất cả, hạnh phúc của
con cái chính là kỳ vọng lớn nhất đời cha mẹ.
