Cuộc sống
khắc nghiệt luôn tồn tại vô vàn khó khăn và bất ngờ đòi hỏi chúng ta phải nhanh
chóng thích nghi và giải quyết vấn đề. Khi ta luôn có tâm thế chủ động thích
nghi thì ta sẽ không bị bất ngờ, hoang mang và dễ dàng đưa ra những cách thức để
ứng phó với những thử thách trong cuộc sống. Chủ động thích nghi chính là một kỹ
năng cần thiết và quan trọng đối với những ai luôn muốn làm mới bản thân, chủ động
đón nhận và dám đương đầu với những thử thách bất ngờ để đạt được mục tiêu đã đặt
ra.
* Giải
thích:
+ Thay đổi
trong tiếng anh là Change, tức là một hiện tượng, một quá trình không lặp lại
hiện tượng, quá trình trước đó. Mỗi con người phải có những thay đổi phù hợp với
môi trường sống, điều kiện sống xung quanh để tiến bộ, tốt đẹp hơn.
+ Thích nghi
là khả năng thích ứng tốt trước sự thay đổi của môi trường, hoàn cảnh, là tinh
thần sẵn sàng học hỏi, phạm sai lầm và học hỏi hơn nữa. Thích nghi là khả năng
thu thập đủ lượng phản hồi cần thiết để thực hiện những chỉnh sửa hoặc thay đổi
hành vi của bản thân, nhằm tạo ra kết quả tích cực và hiệu quả.
+ Khả năng
thích ứng là kỹ năng giúp bạn hòa nhập, thích nghi nhanh chóng với sự thay đổi.
Tốc độ thích nghi nhanh với biến động thời đại là yếu tố chọn lọc những người
thành công, đặc biệt là khi thế giới xung quanh chúng ta đang thay đổi mỗi
ngày.
=> Khả năng
thích nghi có thể được rèn luyện bằng ý chí, thái độ và được xem là một trong
các kỹ năng mềm cần có của mỗi người.
* Biểu
hiện:
+ Con thỏ rèn
cho mình kĩ năng chạy nhanh để trốn thoát sự truy đuổi của kẻ thù; con hổ phải
rèn cho mình những kĩ năng cơ bản để có thể bắt mồi;… nếu chúng không có những
kĩ năng ấy tất yếu sẽ bị triệt tiêu. Con người cũng không nằm ngoài vòng sinh tồn
ấy.
+ Những người
có khả năng thích nghi cao là những người có thể hình dung ra được nhiều viễn cảnh
đa dạng và biết suy nghĩ về phương án đối phó. Họ luôn ở trong tư thế sẵn sàng
và nắm lấy quyền chủ động xử lý nhanh chóng, sáng tạo, linh hoạt khi có bất kỳ
thay đổi nào ập tới.
+ Đại dịch Covid-19
đến và phá vỡ hoàn toàn những hoạt động vốn có thường ngày, đảo lộn cuộc sống của
con người. Nhưng chúng ta đã học được cách làm việc tại nhà, học online,… chúng
ta đã tạm gác những hoạt động, thói quen thường ngày để chung tay bảo vệ sức khỏe
cộng đồng. Và kết quả là những hoạt động học tập, làm việc thường nhật cũng
không hoàn toàn ngưng trệ như chúng ta nghĩ trước đó.
=> Cuộc sống
luôn luôn thay đổi không ngừng. Mỗi người phải lựa chọn cho mình cuộc sống
riêng để thích nghi với môi trường. Khi mình năng động, dấn thân và chủ động học
hỏi thì sẽ nắm bắt được những cơ hội quý giá và trau dồi bản thân thành một cá
nhân nổi bật.
* Phân
tích:
- Mỗi giây
phút trôi qua đều có những sự thay đổi không ai có thể lường trước được. Bằng
chứng là các năm gần đây, sự biến động từ môi trường, kinh tế, dịch bệnh… khiến
hoạt động của mỗi người, mỗi gia đình, mỗi cộng đồng và mỗi quốc gia phải chao
đảo. Để vượt qua sự thay đổi của môi trường ngoại cảnh, mỗi người trong chúng
ta cần phải “biến hóa” liên tục giống như cách chú “tắc kè hoa” đổi màu để
thích nghi với từng điều kiện sống khác nhau.
+ Phải thay đổi
để thích nghi với môi trường là một lẽ tất yếu, là một quy luật không thể phủ
nhận hay né tránh của bất kì một sinh thể nào trong vũ trụ. Stephen Hawking là
chuỗi ngày chiến đấu thay đổi bản thân thích nghi với căn bệnh hiểr nghèo, những
loài chim di cư nương mình theo chiều gió để tiết kiệm sức bay, những cây xương
rồng tự biến lá mình thành gai nhọn để chống chọi với sa mạc khắc nghiệt …
+ Trong tự
nhiên, nếu không có sự thay đổi thỉ khó có thể có tồn tại lâu dài được. Con người
cũng vậy! Làm mới bản thân, tạo ra cơ hội phát triển bản thân vào con đường trải
nghiệm những điều mới mẻ của cuộc sống … Trong quá trình thay đổi để thích
nghi, bạn không tránh khỏi thất bại một đôi lần, có thể mất đi một vài thứ tốt
đẹp nhưng nhất định bạn sẽ nhận lại được những thứ còn tốt đẹp hơn.
+ Bạn có năng
lực vượt trội nhưng lại không hòa hợp được với những người còn lại trong tập thể
thì sớm muộn gì bạn cũng thất bại hoặc sẽ không ai đồng thuận, hợp tác với bạn.
+ Các loài vật
phải thay đổi bản thân nó cho phù hợp với hoàn cảnh sống nhưng chỉ có con người
mới có khả năng thay đổi hoàn cảnh sống để phù hợp với mình.Nhiều khi “thay đổi”
còn có thể ảnh hưởng đến biết bao người khác, có thể quyết định đến vận mệnh của
một xã hội, một đất nước. Không gì là không thể.
+ Thay đổi không nhất thiết là bạn mất đi những
nét tính cách đặc biệt và đáng quý của mình…Thay đổi một cách thông minh hoàn
toàn không phải là cách thay đổi tùy tiện, bừa bãi. Không có gì ngu ngốc bằng cố
chấp và bào thủ, nhưng cũng không có gì nguy hiểm bằng tự phá bỏ bản sắc của
chính mình.
* Phê
phán:
+ Đại bộ phận các
bạn trẻ hiện nay chưa ý thức được việc thay đổi bản thân phù hợp với hoàn cảnh.
Họ thiếu tự tin, thiếu chủ động trong việc thay đổi trong khi cuộc sống nảy
sinh những vấn đề phức tạp; vẫn bám theo những quy tắc cũ, tác phong làm việc lỗi
thời, không chịu học hỏi các kĩ năng mới.
+ Nhiều người
vẫn giữ lối suy nghĩ trốn tránh sự thật cực kỳ tệ hại, có cái nhìn thếu tích cực
trong mọi hoàn cảnh, tình huống, không chấp nhận sai lầm và sửa đổi. Hoặc bộ phận
nhỏ lại thay đổi theo hướng tiêu cực gây nên những hậu quả khó lường.
* Bài học
nhận thức và hành động:
+ Cần có thái
độ chủ động đón nhận những khám phá mới. Hãy dùng cách nhìn của những người
khác để đón nhận sự việc, thay vì chỉ ôm khư khư quan điểm của mình. Bạn không
cần phải thay đổi ý kiến cá nhân, nhưng bạn cần tôn trọng và tiếp nhận rằng những
người khác sẽ có suy nghĩ khác bạn.
+ Khả năng
thích nghi thể hiện phẩm chất trí tuệ của con người. Thực tế chứng minh rằng những
người có mức độ thích nghi cao luôn có nhiều cơ hội thành công hơn.
* Bài học
của bản thân
+ Bên cạnh
tích lũy kiến thức hàn lâm từ nhà trường, sách vở,… ta cần thường xuyên trau dồi,
rèn luyện, bồi dưỡng kĩ năng sống – kĩ năng mềm để dễ dàng thích nghi với cuộc
sống hiện đại.
+ Chủ động
khám phá và học hỏi những cái mới. Chủ động trong việc thay đổi những quy tắc
cũ, tác phong học tập và làm việc lỗi thời, học hỏi các kĩ năng mới.
+ Luôn quan
sát những gì xảy ra xung quanh, tự rút ra cho bản thân những bài học, những
kinh nghiệm. Không ngừng thử nghiệm những cái mới, không sợ khó khăn gian khổ,
trải nghiệm sẽ giúp học sinh chúng ta hình thành kĩ năng thích nghi. Coi sai lầm
và thất bại là một bài học giúp chúng ta có kinh nghiệm, không để sai phạm thêm
lần nữa.
Hãy
thoát ra khỏi vùng an toàn, đón nhận nhiều thay đổi và trải nghiệm từ đó rút ra
những bài học kinh nghiệm. Mọi kỹ năng cần được trau dồi, hoàn thiện mỗi ngày.
Thực hiện những hành động nhỏ để phá vỡ thói quen cũ mỗi ngày. Đầu tư cho bản
thân chưa bao giờ là cuộc đầu tư lỗ.
