Đề. Hãy chọn phân tích một đoạn thơ hay một nhân vật truyện giúp em cảm nhận được vai trò của cha. Trình bày những tác động của đoạn thơ hay nhân vật truyện đó đối với bản thân em.
Bài
làm
Chiến tranh có thể tàn phá những gì
trên đường nó đi qua, duy nhất tình cảm gia đình không bom đạn nào có thể hủy
diệt được. Điều này thể hiện rõ tác phẩm “Chiếc lược ngà” của Nguyễn
Quang Sáng. Đến với truyện ngắn “Chiếc lược ngà” ta sẽ cảm nhận được vẻ
đẹp, sự hi sinh của người cha - người cha lúc nào cũng hi sinh vì gia đình, yêu
thương con và đặc biệt trong thời chiến thì tình cảm ấy càng quý giá hơn bao giờ
hết. Tình yêu thương con mãnh liệt của ông Sáu gửi gắm trong chiếc lược ngà mà
anh làm tặng cho con khiến người đọc vừa yêu mến vừa xót xa.
Tác phẩm “Chiếc lược ngà” được
Nguyễn Quang Sáng viết vào năm 1966. Khi ấy, tác giả đang hoạt động ở chiến trường
Nam Bộ, đó là những năm cuộc kháng chiến chống Mỹ ác liệt. Đây là một truyện ngắn
giản dị nhưng chứa đầy sức bất ngờ. Truyện ngắn chỉ xoay quanh tình cha con của
một người lính nhưng lại vô cùng cảm động. Trong đó, nhân vật chính - ông Sáu
là một nhân vật đã tạo nên mạch cảm xúc dạt dào xuyên suốt tác phẩm. Ông là một
người lính vừa yêu nước lại vừa yêu gia đình, nhưng khi trở về thăm con gái nhỏ
sau tám năm ròng xa cách lại không được con đón nhận. Tình huống tuy éo le
nhưng lại mở ra sự gắn kết giữa hai con người vô cùng sâu sắc.
Ông Sáu xa nhà đi kháng chiến, mãi đến
khi con gái ông lên tám tuổi, ông mới có dịp về thăm nhà, thăm con. Bé Thu
không chịu nhận cha vì vết thẹo trên mặt làm ba em không giống với người chụp
chung với má trong bức ảnh mà em đã biết. Thu đối xử với ba như người xa lạ, đến
lúc hiểu ra, tình cảm cha con thức dậy mãnh liệt trong em thì cũng là lúc ông
Sáu phải lên đường. Ở khu căn cứ, bao nỗi nhớ thương con, ông dồn vào việc làm
cho con cây lược. Ông hi sinh trong một trận càn của Mỹ nguỵ. Trước lúc nhắm mắt,
ông còn kịp trao cây lược cho một người bạn. Cốt truyện tuy ngắn gọn nhưng lại
chất chứa đầy nỗi niềm xúc động.
Sau bao năm tháng mong chờ, đau khổ,
ông Sáu đã được đón nhận một niềm vui vô bờ khi bé Thu gọi tiếng “Ba”.
Ông trở lại khu căn cứ với một yên tâm lớn rằng ở quê nhà có một đứa con gái
thân yêu luôn chờ đợi ông, từng giây từng phút mong ông quay về. Tình cảm của
ông Sáu dành cho bé Thu trở nên mãnh liệt hơn, cao cả, thiêng liêng và cảm động
hơn bao giờ hết là việc ông tự tay làm chiếc lược ngà cho con.
“Ba về! Ba mua một cây lược cho
con nghe ba!”- lời nói vô tư của trẻ con ấy lại khiến ông khắc cốt ghi tâm.
Đó là mong ước đơn sơ của đứa con gái bé bỏng trong giây phút cha con tạm biệt.
Nhưng đối với người cha ấy, đó là mong ước đầu tiên và cũng là duy nhất cho nên
nó cứ thôi thúc trong lòng. Ao ước của con dần dần cũng trở thành ước nguyện của
ông. Kiếm cho con cây lược trở thành bổn phận của người cha, thành tiếng gọi cầu
khẩn của tình phụ tử trong lòng. Ông bật dậy như bỗng loé lên một sáng kiến lớn:
làm cây lược cho con bằng ngà voi. Có lẽ không đơn thuần vì ở rừng rú chiến
khu, ông không thể mua được cây lược nên làm lược từ ngà voi là một cách khắc
phục khó khăn. Mà cao hơn thế, sâu hơn thế, ngà voi là thứ quí hiếm - chiếc lược
cho con của ông phải được làm bằng thứ quý gía ấy. Và ông không muốn mua, mà muốn
tự tay mình làm ra. Ông sẽ đặt vào trong đấy tất cả tình yêu thương con của
mình. Ông quả là một người cha chiều con và luôn biết giữ lời hứa với con, đó
là biểu hiện tình cảm trong sáng và rất sâu nặng. Kiếm được ngà voi, mặt ông “hớn
hở như một đứa trẻ được quà”. Vậy đấy, khi người ta hoá thành con trẻ lại
chính là lúc người ta đang hiện lên cái tư cách người cha cao quý của mình.
Tình cảm sâu sắc của người cha dành
cho con được thể hiện ngay trong việc làm cho con cây lược. Những lúc rỗi, ông
“ngồi cưa từng chiếc răng lược, thận trọng tỉ mỉ và khổ công như người thợ bạc”.
Làm chiếc lược cho con đúng là một cuộc hành trình, bởi người cha chiến sĩ ấy vừa
đối mặt với đạn bom, với đói rét, hiểm nguy, lại vừa tỉ mỉ mài từng chiếc răng
lược. Trong từng chiếc răng lược có nỗi nhớ thương con, có sự ân hận vì đã đánh
con, có niềm mong đợi ngày trở về. Bụi ngà mỗi ngày rơi một nhiều làm người đồng
đội cũng cảm thấy vui cho ông. Trên sống lưng cây lược, ông đã tẩn mẩn khắc một
dòng chữ nhỏ: “Yêu nhớ tặng Thu con của ba”. Dòng chữ nhỏ mà chứa bao
tình cảm lớn lao. Chiếc lược xét về vật chất không đáng giá nhưng xét về tình cảm
tinh thần thì nó vô cùng quý giá không gì có thể thay thế được bởi vì nó được
làm từ tình yêu thương vô bờ bến của người cha dành riêng cho con. Hình ảnh ông
ngồi khắc chữ lên chiếc lược có lẽ là hình ảnh đẹp tuyệt vời nhất của mẩu truyện.
Việc làm chiếc lược vừa là cách ông
giải tỏa tâm trạng mong nhớ, ân hận vừa là cách gửi vào đó những yêu thương
khao khát cháy bỏng dành cho đứa con gái yêu của mình. Chiếc lược ngà giờ đây
đã trở thành một vật quí giá thiêng liêng với ông Sáu. Nó làm dịu đi nỗi ân hận
và chứa đựng bao nhiêu tình cảm yêu mến, nhớ thương, mong đợi của của người cha
đối với đứa con xa cách. Cây lược ấy chưa chải được mái tóc của con nhưng nó
như gỡ rối được phần nào tâm trạng của ông. Những lúc nhớ con, ông “lấy cây
lược ra ngắm nghía rồi mài lên tóc cho cây lược thêm bóng thêm mượt”. Lòng
yêu con đã biến người chiến sĩ trở thành một nghệ nhân - nghệ nhân chỉ sáng tạo
ra một tác phẩm duy nhất trong đời. Ông gửi vào đó bao lời nhắn nhủ thiêng
liêng, gửi vào đó bao nỗi nhớ mong con. Chiếc lược ngà là kết tinh tình phụ tử
mộc mạc mà đằm thắm, đơn sơ mà diệu kì, là hiện hữu của tình cha con bất hủ giữa
ông Sáu và bé Thu. Tình thương ông dành cho con cháy bỏng, như một dòng sông chảy
mãi từ suối nguồn, như dòng máu chảy sâu vào tim ông, vào tâm hồn ông đến phút
cuối vẫn bùng cháy chẳng nguôi.
Làm được cây lược cho con, ông Sáu
mong được gặp con, được tận tay chải mái tóc con. Nhưng rồi, một tình cảnh đau
thương lại đến với cha con ông Sáu: trong một trận càn lớn của quân Mỹ ngụy,
ông Sáu bị một viên đạn bắn vào ngực và ông đã hi sinh. “Trong giờ phút cuối
cùng, không còn đủ sức trăng trối lại điều gì, hình như chỉ có tình cha con là
không thể chết được”, tất cả tàn lực cuối cùng chỉ còn cho ông làm một việc
“đưa tay vào túi, móc cây lược” đưa cho người bạn chiến đấu. Đó là điều
trăng trối không lời nhưng nó thiêng liêng hơn cả những lời di chúc. Nó là sự ủy
thác, là ước nguyện cuối cùng, ước nguyện của tình phụ tử. Lời kể như nấc nghẹn,
người cha đã không thể thực hiện trọn vẹn lời hứa với con – trở về và trao cho
con cây lược. Chiếc lược ngà như là biểu tượng của tình thương yêu, săn sóc của
người cha dành cho con gái, cho dù đến khi không còn nữa anh chưa một lần được
chải tóc cho con. Người kể chuyện, đồng đội của ông Sáu đã bộc lộ một sự đồng cảm
và xúc động thực sự khi kể lại câu chuyện. Có lẽ, không ai hiểu nhau hơn những
người đồng đội, gần nhau hơn những người đồng đội. Cho nên, sau này, khi trao tận
tay Thu chiếc lược, giữa Thu và người đồng đội của cha mình nảy nở một tình cảm
giống như tình cha con.
Những dòng cuối cùng của đoạn trích
khép lại trong nỗi buồn mênh mang mà chứa chan ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Chiến
tranh là hiện thực đau xót của nhân loại. Chiến tranh đã làm cho con người phải
xa nhau, chiến tranh làm khuôn mặt ông Sáu biến dạng, chiến tranh khiến cuộc gặp
gỡ của hai cha con vô cùng éo le,bị thử thách,rồi một lần nữa chiến tranh lại
khắc nghiệt để ông Sáu chưa kịp trao chiếc lược ngà đến tận tay cho con mà đã
phải hi sinh trên chiến trường. Nhưng những đau thương mất mát mà chiến tranh
tàn bạo gây ra không thể nào giết chết những tình cảm đẹp đẽ của con người Việt
Nam. “Chiếc lược ngà” như một truyện cổ tích hiện đại dẫn người đọc dõi
theo số phận của nhân vật. Người còn, người mất nhưng kỉ vật gạch nối giữa cái
mất mát và sự tồn tại là chiếc lược ngà nói với chúng ta nhiều điều về tình người,
tình đồng chí, tình cha con. Cảm động nhất, để lại ấn tượng nhiều nhất cho người
đọc là tình phụ tử thiêng liêng, sâu đậm – tình yêu thương mà ông Sáu dành cho
đứa con gái.
Người đọc đã không thể cầm được nước
mắt khi nghe tiếng khóc thét của đứa con gọi cha buổi chia tay hồi nào, giờ bỗng
không thể cầm lòng khi chứng kiến cái cử chỉ cầm cây lược và ánh mắt nhìn của người
cha vào giây phút lâm trung. Từng có bao nhiêu áng văn nói về tình mẹ cực kì
xúc động nhưng có lẽ đây là một trang văn rất hiếm hoi mô tả đến tận cùng sâu
thẳm trái tim yêu thương của người cha dành cho con.
Có thể nói nhân vật ông Sáu được nhà
văn xây dựng bằng những nét nghệ thuật đặc sắc. Nguyễn Quang Sáng đã đặt nhân vật
vào cảnh ngộ éo le của đời sống để từ đó ngòi bút miêu tả tâm lí tinh tế đã
phát hiện bao cung bậc cảm xúc của tình phụ tử. Ngoài ra, ngôn ngữ kể chuyện vừa
truyền cảm, vừa mang đậm chất địa phương Nam Bộ đem đến cho người đọc nhiều xúc
động. Đặc biệt, nhà văn đã lựa chọn được một số chi tiết nghệ thuật rất đắt giá
như lời dặn mua cho con cây lược của bé Thu,ông Sáu hớn hở khi kiếm được chiếc
ngà voi… Tất cả đã góp phần tô đậm vẻ đẹp của người chiến sĩ Cách mạng, của người
cha yêu con nồng thắm.
Ông
Sáu là đại diện tiêu biểu về một người chiến sĩ anh dũng đồng thời còn là một
người cha có tình yêu thương con vô bờ bến. Qua tác phẩm, em nhận ra tình cha
con thiêng liêng sâu sắc biết nhường nào. Tình phụ tử cũng như những tình cảm
gia đình khác đều trở thành mạch nguồn của tình yêu quê hương đất nước. Hình
ảnh ông Sáu gợi nhắc cho em câu ca dao
ngàn đời:
“Công
cha như núi Thái Sơn
Nghĩa
mẹ như nước trong nguồn chảy ra.”
“Nghĩa
mẹ”, “công cha” là thế đó. Cha
lúc nào cũng vẫn là cha, là nguồn sức mạnh tinh thần vô biên cho con cái. Dù ở
bất cứ hoàn cảnh nào, thời điểm nào cha vẫn là điểm tựa cho con, đều yêu thương
con cái dạt dào sâu sắc. Họ cũng sãn sàng hy sinh vì con cái, họ cũng quặn
trong lòng cùng nỗi đau của con cái. Càng
ở trong cảnh ngộ khó khăn thì tình cha con càng được tỏa sáng, thiêng liêng và
cao quý. Ông Sáu giúp em nhận ra tầm quan trọng của cha trong cuộc đời mình. Cha chính là chỗ dựa tinh thần; là người định
hướng tương lai; là người luyện
tập cho em những kĩ năng đầu tiên để trở thành một con người bản lĩnh; là
người rèn luyện cho em ý chí và nghị lực
để khi vấp ngã có thể tự mình đứng dậy; là người tập cho em tính tự tin khi đứng
trước đám đông , tập cho em tính tự lập từ khi còn bé,giúp em vững tin bước vào
đời.
Đường
đời thường nhiều gian truân, giữa cha và con đừng tạo cho nhau thêm những khoảng
cách về vật chất lẫn tinh thần, vì thế em sẽ cố gắng yêu thương họ, để thấy rõ
hơn được công sức mà cha đã bỏ ra để thực hiện tốt vai trò của một người cha tốt
trong gia đình. Em lưu giữ trong trái tim mình hình ảnh một người cha, trân trọng
tình yêu và sự hi sinh vô điều kiện mà cha đã dành cho mình và biết phải nâng
niu hơn hạnh phúc gia đình mình đang có… Em phải nỗ lực học tập, rèn luyện đạo đức, tu bổ bản
thân của mình thật tốt, trở thành người tốt để cha mẹ được vui lòng. Em sẽ cố gắng
giúp đỡ cha mẹ những công việc trong khả năng của mình, không làm cho cha mẹ
phiền lòng, nghĩ ngợi về mình.
“Chiếc
lược ngà” của Nguyễn Quang Sáng là áng
văn bất hủ ca ngợi tình phụ tử giản dị mà thiêng liêng, với những con người
giàu tình cảm và đẹp đẽ. Tác phẩm là xây dựng được hình tượng người cha mẫu mực.
Trong mỗi tình cảnh éo le, tình cha con càng thắm thiết, sâu nặng, để lại trong
lòng người đọc những xúc động sâu xa, những giá trị nhân bản đẹp đẽ, cao cả,
thiêng liêng biết mấy. Vì thế mà ta càng quí trọng cuộc sống mình có ngày hôm
nay, quí trọng tình cha cao thượng và vĩ đại. Vòng đời ngắn ngủi lắm, đừng mãi
sống ích kỉ - chỉ biết nhận tình cảm yêu thương từ cha mẹ mà chẳng bao giờ đền
đáp lại. Nếu bạn còn cha, và một người cha đúng nghĩa thì hãy cảm ơn thượng đế
vì bạn đã được sinh ra trong cuộc sống này!
